كورنەكتى تىلگەر، كوپ ءتىلدى اۋدارماشى، پەداگوگ، اقىن، جازۋشى، سىنشى سەرىك قاۋىمباي ۇلى 1982-جىلى تۇڭعىش شىعارماسى «مۇقامەت پەن سارا» اتتى داستانىمەن ادەبيەت مايدانىنا قادام تاستادى. سونان بەرى ول 500 گە تارتا ولەڭ، «بابالارعا تاعىزىم»، «سارىعىن باسۋ»، «كومەسكى تىزگىن»، «مەكەن تەبۋ» قاتارلى 20 نەشە داستان، «ءتىل اشار»، «التىن قوڭىراۋ»، «اق مارجان»، «اق قاينار» قاتارلى ولەڭ كىتاپتارى شىعىپ، اقىن سيپاتىمەن بوي كورسەتتى. ونىڭ ۇستىنە، مۇندا اتالعان ولەڭدەر مەن داستانداردان تىس، بۇل ءتورت ولەڭ كىتاپ ءبىر تۇتاس بالالارعا ارنالدى. «اق مارجان»دا بالالارعا ارنالعان ولەڭدەر، كالامبۇرلار، اناگرامالار، شارادالار، مازاقتامالار، جۇمباقتار، جاڭىلتپاشتار جانەءسوز وينى، اندەمە سياقتى بۇرىن كوپ كەزىگە بەرمەيتىن جانىرشالار بەرىلىپ، بالالاردى تاپقىرلىققا جەتەلەپ وتىرعان. ال، «اق قاينار»دا ساۋات اشار، ەسەپ ولەڭ، ساناماقتار، سيفىر سوزدەر، اندەر، وتىرىك ولەڭدەر، ايتىستار سياقتى جانىرشالار بەرىلىپ، بالالاردى وقۋ- بىلىمگە ىنتالاندىرعان. وسىعان جالعاي بۇرىن مۇلدە كەزىگە بەرمەيتىن ەمىلە ولەڭ، تەرمين ولەڭ، ەرەجە ولەڭ جازبالارى ارقىلى الدىڭعى دارىپتەمەلەرىن ونان ارى تەرەڭدەتتى، بيىگىنە شىعاردى. اسىرەسە، اۆتور جاعىنان تاپقىرلانعان تۇلىك جىرى، مۇلىك جىرى، اس- سۋ ولەڭ، دىبىستار، اكرو تورتتاعاندار ءوز الدىنا ءبىر توبە. بۇل جاعىنان ول بالالار ادەبيەتشىسى سيپاتىمەن بوي كورسەتەدى.

1983-جىلدىڭ سوڭىن الا «اندەۋ»، «اڭقيۋ» اتتى العاشقى اڭگىمەلەرىن جاريالادى. سونان بەرى 100 گە تارتا اڭگىمە، «اق سايتان»، «اق پەرىشتە»، «قۇيىندى قابىر» اتتى اڭگىمە-پوۆەستەر جيناعىن؛ «جاكە ءبي»، «ءبورىبايدىڭ ۇلى»، «اق جىلان»، «اجەلى بالا»، «تۋمىس پەن جازمىش» اتتى كوپ تومدى روماننىڭ 5 كىتابىن جاريالاپ جازۋشى سيپاتىمەن ەل كوزىنە ءتۇستى. «تۋمىس پەن جازمىش»رومانى 2 كىتابى بىلتىر  ورتالىق راديو ستانسياسىندا وقىلدى. 1-،2-،3-، كىتابى 2015-جىلى مەملەكەت بويىنشا از ساندى ۇلتتاردىڭ تاڭدامالى 100 كىتابىنىڭ ىشنە كىردى. بۇل جەردە «تۋمىس پەن جازمىش» ەلىمىز پروزاسىندا داۋىر بولگىش قاسيەتكە يە اسا كورىنەكتى شىعارما ەكەندىگىن ەرەكشە اتاپ وتكىمىز كەلەدى. ونداعى ءتىل جۇيرىكتىگى، ءتىل بايلىعى، پالساپالىق، رۋحانيالىق، ادامزاتتىق دەڭگەيدەگى اقىل-ەس، ادامنىڭ ىشكى پسيحيكالىق كۇيى، ادام ماحابباتى مەن ەمىرەنگەن ەزىلگىشتىك، ادام بويىنداعى كۇشتى عاداۋات پەن دۇسپاندىق، ادام مەن تابيعاتتىڭ ەتەنەلىگى، تىلسىم مەن كيەنىڭ ادام رۋحىمەن قاتىسى، ادام بويىنداعى باۋىرمالدىلىق پەن جان سىڭىسىمدىلىگى، ادام بويىنداعى كۇنا مەن اق ادالدىق ورتاسىنداعى كۇرەس جانە كىرىگىمدىك، ءوز بەن وزگەلىك ورتاسىنداعى كومەسكى سايىس ت . ب سونداي كەرەمەت تە ايشىقتى تۇردە بەرىلگەن. توتەسىنەن ايتقاندا بۇل شىعارما وقىرمان ءۇشىن تولىق قاندى ءبىر ۋەنيۆەرسيتەت. 1984- جىلى «پوەزيامىزداعى فورماليزم تۋرالى»، «ادەبيەتىمىزدەگى ناتۋراليزم تۋرالى» اتتى ادەبي سىندارىن جاريالاپ، سونان بەرى 200 گە تارتا سىن-زەرتتەۋ ماقالاسى مەن «اق جاۋىن» اتتى سىن-زەرتتەۋ كىتابىن شىعارىپ، سىنشى-زەرتتەرمەن تۇرعىسىنان بوي كورسەتتى. «اقىلدىڭ اقىنى  اقىت»اتتى زەرتتەۋ كىتابى ورتالىق راديو ستانسياسىندا وقىلدى، الدا كىتاپ بولىپ شىقپاق.«تىل تازالىعى---رۋح تازالىعى»اتتى كىتابىنىڭ 1-بولىمى ورتالىق راديو ستانسياسىندا وقىلدى.

1990-جىلداردىڭ سوڭىن الا «جىلان تاس»، «مەڭىرەۋدەن شىعا بەرە» قاتارلى اڭگىمەلەردى حانزۋ تىلىنەن اۋداردى. سونان بەرى 30 نەشە اڭگىمە، 10 مىڭ جولدان اسا ولەڭ اۋدارىپ اۋدارۋشى سيپاتىمەن بوي كورسەتتى. ول جانە مۇرات ومكين دەگەن اتپەن «جامان وقۋشى بولمايدى، جامان وقىتۋشى بولادى»، «بالاڭىزدىڭ قانداي مىنەز قالىپتاستىرۋىن اڭسايسىز» قاتارلى 30 عا تارتا پەداگوگيكالىق- مەتوديكالىق ماقالا جاريالاپ، پەداگوگ سيپاتىمەن بوي كورسەتتى.

1990-جىلداردىڭ سوڭىنان باستاپ تىلگەرلىكپەن اينالىسىپ، تەك ءتىل جونىنەن 150 گە تارتا ماقالا جاريالاپ، ەلىمىزدەگى تىلگەرلەر اراسىندا ۇلكەن دابىرا تۋدىردى. اسىرەسە، ونىڭ «ءسوز ساندىققا سياپات» اتتى جەلىلەس 24 ماقالاسى مەن «ءتىل تازالىعى−رۋح تازالىعى» اتتى جەلىلەس 61 ماقالاسى ەلىمىزدەگى تىلگەرلەر ءۇشىن زەرتتەۋ سالاسىنداعى ادەمى باستاما بولدى. ونىڭ ءوزى حات تانىعاننان باستاپ جيعان سوزدەرىنەن قالتاسىندا سوزدىكتەردەن تابىلا بەرمەيتىن ءجۇز مىڭنان استام ءسوز بار. مۇنى كەزىندە باتىرقان قۇسبەگين، مادەنيەت مۇقاتاي ۇلى، شاكەن بوكەتاي ۇلى قاتارلىلار باسپا بەتىندە تىلگە العان بولاتىن.

وسى سالادا تالماي ەڭبەكتەنگەن ازامات قازىر ۇيعۇر، قىرعىز، وزبەك، تاتار، شاعاتاي، تۇرىك تىلدەرىنەن اۋدارما جاساۋمەن بىرگە، 20 نەشە تىلدەن ماتەريالدىق تۇرعىدان تىكە پايدالانا الادى.

سەرىك قاۋىمباي ۇلى ءتۇرلى جانردى قامتىعان 21 كىتابى مەن «اتىراۋ»، «كوش جولىندا»، «كۇن كۇلىمدەگەندە»، «ماحاببات قۇرباندارى»، «گۇل داۋرەن» قاتارلى بەس الماناعىن باسپادان شىعارعان.

ول جوڭگو جازۋشىلار وداعىنىڭ، جوڭگو از ۇلت جازۋشىلارى عىلمي قوعامىنىڭ، شينجياڭ جازۋشىلار وداعىنىڭ مۇشەسى. 7-، 8- كەزەكتى شينىجياڭ قازاق- قىرعىز ادەبيەتى «ءدۇلدىل» سيلىعىنىڭ يەگەرى.