جەڭىس تولەۋباي ۇلىنىڭ قاعىتپالارى
اقىن، ساتيرىك، اكتەر، جۇيرىك جۇرگىزۋشى جەڭىس تولەۋباي ۇلى- قابا اۋداندىق كوركەمونەر سالاسىنان دەمالىسقا شىققان زەينەتكەر،«شىمشۋىر»،«اق كەكىرە» اتتى ساتيرالىق جىيناقتاردىڭ اۆتورى. تەگى- جاربولدى.
▲ جەكەڭ بىردە ونەردەگى دوسى، ومىردەگى سىرلاسى، اقىن بولات قابىدىعالىم ۇلىن جاتاعىنا ىزدەپ بارسا، جاتاقتىڭ ەسىك- تەرەزەسى الاڭ- اشىق، قۇجىناعان قارا شىبىن قارسى الىپتى، ەدەندە شاشىلعان بوتەلكەنىڭ تىعىنى جاتادى، سوندا جەكەڭ :
ولەڭ جايلى ۇعىمى كوپ،
كىرىسىنەن شىعىمى كوپ،
جاتاعىنىڭ شىبىنى كوپ،
بوتەلكەنىڭ تىعىنى كوپ،
قىزدارعا سيماي باراد،
بۇل ءوزى « شيماي بولات». دەپ ءازىل ولەڭ جازىپ كەتكەن ەكەن.
*سول كەزدە بولاتتى دوستارى قالجىڭداپ « شيماي» دەگەن لاقاپ اتپەن اتايتىن ەدى.
▲سەرجان قابەت ۇلى بالاسى ەستايدىڭ جاسقا تولعان كۇنىن تويلاپ، دوستارىن قوناققا شاقىرادى. باسقالار سەكىلدى قولتىقتاپ بارار « قالىڭدىق» جوق جەكەڭ، ەلدىڭ سوڭىن الا، ءبىر ۇلكەن ويىنشىق مىسىق ايۋدى كوتەرىپ، وعان مىناداي ولەڭ شاپتاپ اپارعان ەكەن:
قازىرعى ادامداردىڭ ءىسى بايۋ،
ەمەس بۇل باق دامەتىپ تىمسىرايۋ.
ەلىمدەگى باعالى حايۋانات دەپ،
ەستايىڭا اكەلدىم مىسىق ايۋ.
▲جەكەڭ ءبىر كۇنى كەشتەتىپ كەشكى بازاردا بىرنەشە قىزمەتكەرلەرىمەن بىرگە كاۋاپ ( جاۋ بۇيرەك) جەپ، سىرا ءىشىپ وتىرادى.
وتىرعانداردىڭ ىشىندە جاسى ۇلكەن، ءارى جەكەڭە رۋلىق جاقتان جەزدە بوپ كەلەتىن قارتاڭ قىزمەتكەر، « العاش كەلگەن كاۋاپتى تالاسا-تارماسا جەپ بولىپ، كاۋاپتارىڭدى اكەلىڭدەر، تەزدەتىڭدەر» دەپ بايبالام سالا بەردى. سوندا تاباندا جەكەڭ جەزدەسىنە:
كاۋاپ دەگەن ءتۇيىر ەت،
ءتىلدى سونشا ۇيىرەد.
قايىن اتاڭنىڭ ۇيىندە وتىرعان جوقسىڭ توستىگىمەن كەلەتىن،كەشكى بازاردا وتىرسىڭ، ىستىگىمەن كەلەدى. شىدا! ،-دەپ اۋزىن جاپقان ەكەن.
▲جەكەڭ سارتام دەگەن اۋىلدىقتىڭ استىق فۋنكيتىندە، سايلاۋ، بولات دەگەن جىگتتەرمەن بىرگە ىستەي قالادى. سايلاۋ ادتتە شوتقا شورقاق ەكەندە، ساتقان ۇننىڭ ەسەبىن ماگەزىننىڭ قابىرعاسىنا شىيمايلاي بەرەدى ەكەن، ءبىر كۇنى سايلاۋ جاڭا قۇرىم جارعاق كيىپ كەلدى. سوندا بولات ناعاشىىباي ۇلى تۇرىپ، « جەكە، سايلاۋ اعامىز جاڭا جارعاق كىيىپ كەلىپتى، وسىعان ءبىر ولەڭ قۇراشى»-دەيدى عوي، سوندا جەكەڭ تاباندا:
سايلاۋ كيدى جارعاعىن،
تاڭعالدىردى جان- جاعىن.
ەسەپشوت وعان كەرەك پە؟
سانايدى كەپ بارماعىن.
ەسەپ كىتاپ ەتىپ ءجۇر،
ماگازيننىڭ تامدارىن.
ءبىزدىڭ سايلاۋ ەلپەك قوي،
جەگەنى ەت پەن شەلپەك قوي.
قاتىندار كەلسە قاسارسىپ،
قىزدار كەلسە كولكەك قوي!- دەپ تۇرعانداردى دۋ كۇلدىرگەن ەكەن.
▲تاعى بىردە استىق مەكەمەسىندە زور جيىن اشىلىپ، كوپتەگەن قىزمەتكەرلەر باسشىلىق ورنىنا كوتەرىلىپ، ويلاماعان ادامدار ءبولىم باستىعى، ورىنباسارى بولىپ ءوسىرىلىپ، ءتىپتى ءۇش ادامعا ءبىر باستىق سايلاندى.
جيىنعا قاتىناسا الماي قالعان ءبىر قىزمەتتەسى جەكەڭە كەزىگە قالىپ، نە جىيىن ەكەن دەمەيمە، سوندا الاققانداي مەكەمەگە قويىلعان كوبەدەي-كوپ باستىقتى جاقاتپاي كەلە جاتقان جەكەڭ:
« بەلگىسسىزدەن ءبي شىقتى،
بەلدەۋسىزدەن ءۇي شىقتى».
قالىڭ قوشقار ءسۇزىسىپ،
قۇلاتادى- اۋ ۇيشىكتى.
ونانداعى ءبىر باسشىعا،
بەرۋ كەرەك ەدى بيشىكتى.،-دەپ كوڭىلىن تاقپاقتاپ جەتكىزگەن ەكەن.
▲قابا اۋدانى جايىلما اۋىلدىعىنىڭ تۇرعىنى، جەكەڭنىڭ قۇرداسى ساقان دەگەن قالجىڭباس جىگىت، ءبىر جاڭبىرلى كۇنى جەكەڭە ماساڭداۋ جولىعىپ.
- اقىن بولساڭ تاباندا ءبىر شۋماق ولەڭ قۇراشى، - دەپ الەك سالادى، سوندا جەكەڭ قولما- قول:.
مىنا جامان قىلىقتى- اي،
جۋاندىعىڭ تۇلىپتاي.
ۇيىڭە تەز جەتسەڭشى،
باتپاقتا ماس بوپ بىلىقپاي، - دەپ باستاعاندا، مىيىنا شىق ەتە قالعان دوسى، بولدى
جىندى نەمە جۇرە بەر، جۇرە بەر دەپ قۇتىلعان ەكەن.
▲ 1999- جىلى شينجياڭ تەلەۆيزياسى جەڭىس تولەۋباي ۇلى مەن جەڭىس ورىنباي ۇلى ەكەۋىن قۇلجادا وتەتىن قۇربان ايت كونسەرتىنە شاقىردى. ۇلكەن كونسەرتكە تۇڭعىش رەت قاتىناسقالى وتىرعان ەكەۋى رەجيسسەرلەردىڭ ايتقانىنان شىقپاي « قويداي قوڭىر» بولىپ كومەديالارىن جاتتاپ وتىرعان ەكەن. ىرگەلەس جاتاقتان شىققان ارتيستەردىڭ سوعىستىرعان ستاكاندارىنىڭ سىڭعىرى، كۇلكىلەرى دەلەبەلەرىن قوزدىرىپ ماشىقتىڭ بەرەكەسى كەتەدى. اقىرى تارتىنا بارىپ ەسىگىن قاعىپ كىرىپ بارسا، سول كەزدە ەل- جۇرتقا اتتارى تانىمال بولا باستاعان كومەديكتەر يسىمار ءرابي ۇلى مەن قۋانتاي زاقان ۇلى جانە تياتردىڭ بىرنەشە ءانشى جىگىتتەرى ورتاعا ءبىر بوتەلكە « ىلە بوجىماسىن» قويىپ قويىپ گۋىلدەسىپ وتىر ەكەن. ەسىكتەن كىرە جەكەڭ:
« ءيلي داچۇي» اراعىنىڭ ءيسى قانداي؟
بەرەتىن تۇرلەرىڭ جوق ءتيىسىپ الماي!
تۇڭعىش رەت قۇلجاعا كەلگەن ەدىك،
سىعان اعا كەز بولدى يسىمارداي.
ازىلگە ءازىل ايتىپ تىرقيتىڭىز،
نەمەسە اراق قۇيىپ سىلقيتىڭىز.
قاسىڭىزدان ءبىر ەلى قالماۋشى ەدى،
قايدا كەتكەن سابا قارىن «مىرقيتىڭىز»؟،-دەگەندە، اق كوڭىل يساعاڭ ورنىنان ۇشىپ تۇرەگەلىپ:
-جارايدى، ىنىشەك، تاۋىپ كەتتىڭ. التايدىڭ اقيىقتارى كەلگەندە، تارباعاتايدىڭ تارلاندارى نەگە قارسى الماسقا! قۇي مىنا جىگىتتەرگە، - دەپ قۋانا قۇشاق اشقان ەكەن.
▲2004- جىلى تامىز ايىنىڭ سوڭىندا ىلە وبىلىستىق 14- كەزەكتى اقىندار ايتىسىنا قاتىناساتىن ونەرپازدار ايماق ورتالىعىنا جينالىپ جاتادى.
ءدال سول كەزدە «التاي اياسى» جۋرنالىنىڭ باس رەداكتورى بولات قازەز ۇلىنىڭ ۇيىنە قوناق بولىپ اقىن بالاپان راباتوۆ كەلە قالادى دا ونەرپازدارعا ءورىس تىلەپ جۇرەتىن مەيماندوس بوكەڭ ءازيا ماعىپەر قىزى، گۇلباقىت قازىباي قىزى جانە ءبىر نەشە اقىن - جازۋشى ونەرپازداردى قوسا قوناققا شاقىرادى. بۇل قوناعاسىعا جەكەڭ شاقىرىلماي قالادى.
بالاپان اعامەن كەزىگۋدى ارمانداپ جۇرگەن جەكەڭ بوكەڭنىڭ ەلەۋسىز ەتىپ قوناعاسىنان قاققانىنا قاپالانىپ، قوناعاسىدان كەلىپ وتىرعان ءازيا اقىنعا :
-وسى سەنىڭ «جالعىز قايىڭ»- دەگەن جىر جيناعىڭدا بولات قازەز ۇلىنىڭ جارىنا ارنالعان تاماشا ولەڭىڭ بار ەدى. ۇمىتپاسام سونىڭ ءبىر شۋماعى:
سەندەي بولار ەستى ۇرپاقتىڭ اناسى،
كوپ ايەلدىڭ جەتە بەرمەس شاماسى.
سەنىڭ ءۇيىڭ جازۋشىلار وداعى،
سەنىڭ ءۇيىڭ دوستىق مەيمانحاناسى. – ەدى عوي دەيدى، سوندا ءازيا « سولاي بولاتىن » دەيدى. جەكەڭ «مەنشە وسى شۋماقتى وزگەرتسەڭ بولادى» دەيدى. ءازيا:
-نەگە ۇنامادى ما؟ قالاي وزگەرتسەم بولادى ەكەن،- دەيدى ويىندا تۇك جوق اڭعال مىنەزدى اقىن. سوندا بولات اعاعا وكپە نازىن ءبىلدىرىپ قالۋدى ويلاعان جەكەڭ :
قاناتىڭدى شىڭداعان التاي قياسى،
سارقىلماسىن قالامىڭنىڭ سياسى.
سەنىڭ ءۇيىڭ ءازيانىڭ كارتاسى،
سەنىڭ ءۇيىڭ بالاپاننىڭ ۇياسى.،- دەپ وزگەرتسەك بولادى ەكەن.- دەيدى كۇلىپ.
كەيىن ولەڭدى ەستىگەن اق كوڭىل بوكەڭ:
- اتەگەن-اي! جەڭىستىڭ ۇمىتىلىپ قالعانىن بىلمەپپىن. ايىپ مەندە.ايىپ مەندە - دەپ كۇلىپ كەتكەن ەكەن.
▲ءبىر قوناعاسىدا جاعىمپاز بىرەۋلەر:«باستىقتىڭ بالاسىنا ارناپ ولەڭ قۇرا»-دەپ قايتا-قايتا جەكەڭنىڭ قۇلاعىنا سىبىرلاي بەرەدى، سوندا شامىرقانا قالعان جەكەڭ تاباندا:
قۋلارىم قۇلاعىمنان دۇعالادى،
اقىن قالاي مۇنىڭدى قۇپ الادى.
تۇيەنىڭ ءوزى تۇيە بولعانىمەن،
قايتىپ تۇيە بولا السىن قۇمالاعى،- دەپ ءتۇىپ تاستاعان ەكەن.
▲ءبىر قوناعاسىدا بىرەۋ جەكەڭنەن:
-ءاي، جەكە، وسى ىشكىشتەر نەشەگە بولىنەدى؟،-دەپ سۇراي قالادى. سوندا جەكەڭ؛
- اراقتىڭ اعىن ىشكەندى بىرەگەي ىشكىش دەيمىز، سىرا ىشەتىندەردى شۇرەگەي ىشكىش دەيمىز، ال سىراسىن دا، اعىن دا، قىزىلىن دا ارالاستىرىپ ىشە بەرەتىندەردى دۇرەگەي ىشكىش دەيمىز،-دەگەندە، تاعى بىرەۋى تۇرىپ:
- مەن اراق، سىرادا ىشپەيمىن، قىمىز، شۇبات ىشەمىن،مەن قانداي ىشكىشكە جاتامىن؟،- دەيدى جەكەڭدى سوزدەن توسپاق بولىپ، ءبىراق جەكەڭ تاباندا:
- وندا سەن، كىلەگەي ىشكىش بولدىڭ،- دەپ ماڭايىن دۋ قىلىپتى.
▲بىردە بۋىرشىن اۋدانىنا قاراستى شۇڭقىر اۋىلدىعىنا توي جۇرگىزۋگە بارعان جەكەڭە توي يەسى قاتتى رازى بولسا كەرەك، «ادەيى قالاپ الدىرعان ەدىم، ۇلىمنىڭ سۇندەت تويىن جاقسى جۇرگىزدىڭ. ۇلىما اقساقالدار باتا بەرىپ جاتىر عوي، بارىندە قابىل قىلسىن! ال سەن بولساڭ ونەرلى ازاماتسىڭ، « جاقسىدان شاراپات » دەيدى. سەندە بىرەر اۋىز باتاڭدى بەرىپ كەت»- دەپ وتىنەدى. بۇدان بۇرىن تويدا باتا تىلەمەسە، باتا بەرىپ كورمەگەن جەكەڭ، ءمات قاپىدا نە دەرىن بىلمەي قالىپ:
- ۇلىڭنىڭ ون جاسقا دەيىن قيعىلىعىن كور،
ون جاستان كەيىن يگىلىگىن كور! - دەپ قۇتىلعان ەكەن.
جيناپ رەتتەگەن : سەرجان قابەت ۇلى
加载评论内容,请稍等......