اقىن بولات قابدىعالىم ۇلىنىڭ ازىلدەرى
ولەڭ اسپانىنان ناجاعايداي جارق ەتىپ وتە شىققان اقىن بولات قابدىعالىم ۇلى، بالعانىڭ سابىنداي عۇمىرىندا ءار ونەردىڭ اۋىلىنا ات تىرەگەن سەگىز قىرلى، ءبىر سىرلى ازامات ەدى. ول 1966-جىلى قابا اۋدانىندا دۇنيەگە كەلگەن. اۋداندىق ساناق مەكەمەسىنىڭ قىزمەتكەرى بولعان. «ناجاعاي» اتتى جىر جيناعىنىڭ اۆتورى.
قۇزعىندار
بالاسىنا سۇندەت توي جاساماق بولعان ءبىر تانىسى بولات قابدىعالىم ۇلىن ىزدەپ كەلىپ: «نەگىزىنەن مارتەبەلى باستىقتاردى شاقىرۋشى ەدىم، شاقىرۋ قاعازىنا تاماشا ولەڭ جازىپ بەرسەڭ»-دەپتى. سوندا ونىڭ جاندايشاپ يدەياسىن جاقتىرماعان بولات:
-ازايىپ بارا جاتىر وت دارىندار،
قۇزعىنداي جەمتىك كورگەن وقتالىڭدار.
بالاما سۇندەت تىلەۋ جاساماق ەم،
ءىشىپ-جەپ قايتىڭىزدار بوق قارىندار.-دەپ جازىپ بەرىپتى دە تانىسىن رنجىتىپ الىپ، قاراپ تۇرىپ ءسوز ەستىپ قالىپتى.
جازباي قويدىڭ و نەسى؟
اقىن، سىنشى بولەش قالي ۇلى ءار جانرعا قالام ۇستاپ ءجۇرىپ جىم-جىلاس بولا قالسا كەرەك، سونى مەڭزەگەن بولات قابدىعالىم ۇلى ناۋرىز شايىندا بولەش اعاعا:
-جىردا جازدى ارتىنان، جازباي قويدىڭ و نەسى،
سىندا جازدى ارتىنان، جازباي قويدىڭ و نەسى،
اندە جازدى ارتىنان، جازباي قويدىڭ و نەسى،
ءار جانردان جىلت ەتىپ، ءبىر كورىنگەن توبەسى،
كوپ ساندالماي ولەڭ جاز، ءاي قاليدىڭ بولەشى، - دەپ ءازىل ارناپتى.
مۇرات قازەز ۇلى، سەرجان قابەت ۇلى، بولات قابدىعالىم ۇلى، جەڭىس ورىنباي ۇلى، تابيعات
قۇرداستىڭ قالجىڭى
قالجىڭداسىپ جۇرەتىن ءبىر قۇرداسى باس قۇرماق بولىپ بولات قابدىعالىم ۇلىنا باعاققا ولەڭ جازىپ بەرۋدى ايتادى. سوندا بوكەڭ قالجىڭداپ:
توي جاسايمىن قۇتتى بولسىن ايتىڭدار،
شاتتىعىمدى دۋمانمەن بايىتىڭدار.
مەندە ماس، سەندردە ماس ءىشىپ-ءىشىپ،
باتپاقتاپ قۇسىپ-ت...پ قايتىڭىزدار،-دەپ جازىپ بەرىپتى.
ولەڭنەن بەرگەن قوناعاسى
تەرەكتى اۋىلدىق سوت بولىمشەسىندە ىستەيتىن اقىن كاكىم تولەۋباي ۇلى بىردە قالاعا جيىنعا كەلىپ ءجۇرىپ بولات قابدىعالىم ۇلىنا كەزىگىپ قالىپ جاتاعىنا بارادى، سالدىر-سالاق بوكەڭنىڭ جاتاعىنا كىرگەن اعامىز جالعىز توسەك، جامان ۇستەل، شيقىلداق ورىندىقتى كورىپ كوڭىلى تولماي تۇرعاندا بوكەڭ :
-اعامىز ءسىز ەدىڭىز كاكىم دەگەن،
تانىسپىن كوپتەن بەرى اتىڭمەنەن،
كورىڭىز جاتاق مىناۋ، توسەك اناۋ،
بولمايدى باۋىرىڭدا قاتىن دەگەن.
جاي كۇيىم سۇراساڭىز سول اعاسى،
تۇرادى ءىنىڭىزدىڭ سوقا باسى،
شايدا جوق، بۇل جاتاقتا تاماقتا جوق،
وقيىن ءبىر- ەكى ولەڭ قوناعاسى. – دەپ قارسى العان ەكەن.
بولات قابدىعالىم ۇلى، سەرجان قابەت ۇلى، دىلمۇرات تۇرسينا ۇلى (1992-جىلى)
اتاق پەن دەپلوم
قابا اۋدانىنداعى اقىن مارقۇم شامەن يسا ۇلى ەلۋ جاستان اسقاندا، اتاققا قاتىستى ەمتيقان تاپسىرىپ جۇرگەن كەز ەكەن، ول كىسمەن قالجىڭداسىپ جۇرەتىن بولاتقا شاكەڭ كەزىگە كەتىپ جايىن ايتىپتى. سوندا بولات:
- اتاعىڭىز تۇرعاندا ەرەك بوتەن،
ءبىر دەپىلوم اتاققا سەبەپپە ەكەن.
ەلۋ جاستا ەمتيقان بەرپ ءجۇرسىز،
ول جاققادا دەپلوم كەرەكپە ەكەن. - دەپتى.
قالانىڭ سىلقىمدارى قاراماسا...
بولات قابدىعالىم ۇلى اقىن، ساتيرىك جەڭىس تولەۋباي ۇلىمەن ومىردە سىرلاس، ونەردە مۇڭداس، قالجىڭدا قۇرداس بولىپ وتكەن. ءارى ەكەۋىدە ءجۇرىپ-ءجۇرىپ وتىز دەگەن وردا بۇزار شاعىندا عانا باس قۇرايدى، بىردە بوكەڭ جەكەڭدى مەكەمەسىنە ىزدەپ بارسا جوق ەكەن سودان كەڭسەسىنە :
- جەڭىس اقىن جاس اقىن، بويداق اقىن،
سەنىڭدە كەزىڭ كەلدى ويلاناتىن.
قالانىڭ سىلقىمدارى قاراماسا،
قىردان ءبىر قىز الا سال قوي باعاتىن.-دەپ ولەڭ جازىپ كەتىپتى.
كۇيدىرگى ولەڭ
بولات قابدىعالىم ۇلى ۇيلەنەتىن بولىپ بويداقتار اۋىلىنان كوشەتىن كەزگەدە جەتەدى. ول ءالى سالت باس جۇرگەن جەڭىس تولەۋبايدى كۇيدىرمەككە ىزدەپ بارادى. جەڭىس تەرەزە سۇرتىپ، اكەسى كوكتات سۋارىپ جاتادى. بوكەڭ بارعان جەردەن تولەۋباي شالعا سالەم بەرىپ، ونان:
ۇلىڭمەنەن بىرگىپ، كۇندىز جۇردىك، تۇن جۇردىك،
تالاي قىزعا ولەڭمەن، كوڭىل-كۇيدى بىلدىردىك.
ءسىزدىڭ جىگىت بولبىراپ، انيەك سۇرتىپ بولعانشا،
قىران بولىپ شۇيىلىپ، قاتىن الىپ ۇلگىردىك،-دەپتى دە كەتە بەرىپتى.
بولات قابدىعالىم ۇلى، قۇماربەك ساقارين، جەڭىس تولەۋباي ۇلى
بويداق اقىن
ءبىر تويدا بولات قابدىعالىم ۇلى مەن جەڭىس تولەۋباي ۇلى ولەڭمەن قاعىسىپ قالادى، سوندا بوكەڭ:
- ومىرىندە ءبىر قىزبەن كەلىسپەگەن،
ماحابباتان ماڭگىلىك ەڭىستەگەن،
قالىڭ جۇرتتى جىلاتىپ جىر وقيدى،
تولەۋبايدىڭ بويداعى جەڭىس دەگەن.-دەپ جەلدىرتىپتى.
تۇيگەلى ەمەس، سۇيگەلى كەلەدى
بىردە بولات قابدىعالىم ۇلى سارسۇنبەگە بارىپ ءبىر توپ اقىندارعا كەزدەسىپ قالىپ، بارلىعى بىرلىكتە اسحانادان تاماقتانادى، قىزىپ وتىرعان بوكەڭ وتىرىستىڭ ورتاسىندا، ادۋىن كۇشتىڭ يەسى، اقىن سولتىكەن اعامىزبەن ءسوز تالاستىرىپ قالىپتى. سوكەڭ اعامىز ورنىنان اتىپ تۇرعاندا، وتىرعاندار: «اجىراتۋعا كەلمەيتىن الىپ اعامىز مەرت قىلاما» دەپ شوشىپ كەتىپتى، سوندا بولات ۇستەلدىڭ ارجاعىنان:
- سوكەڭ اعام مەنى تۇيگەلى كەلە جاتقان جوق، ماڭدايىمنان سۇيگەلى كەلە جاتىر،-دەگەندە، رازى بولعان بالۋان اعا جالعىز قولمەن جاعاسنان تىك كوتەرىپ، ماڭنايىنان سۇيىپ عانا قويا سالعان ەكەن.
كەدەيدىڭ ءبىر تويعانى
بولات قابدىعالىم ۇلىنىڭ بويداق كەزى ەكەن، كاسىپتەسى سەرجان قابەت ۇلى بالاسى ەستايدىڭ ءبىر جاسقا تولعان تۋعان كۇنىن وتكىزىپتى، ەلدىڭ سوڭىن الا كەلگەن بوكەڭ بالالاردىڭ ءبىر پار كيىمىن بەرىپ جاتىپ :
- اقىندار ءبىر-ءبىرىنىڭ كۇيىن بىلمەك،
تۇرسا ەكەن ۇرپاعىڭمەن ءۇيىڭ گۇلدەپ.
بۇل بوكەڭ ءوزى ازىپ-توزىپ ءجۇرىپ
ەستايىڭدى شىت جاڭا كيىندىرمەك.
سەرجان دوس بىلەسىڭ عوي حال- جايىمدى،
بۇل كۇندە ارماندايدى جان باعۋدى.
كەدەيدىڭ ءبىر تويعانى بايىعانى،
جىبىتىپ جىبەرەرسىڭ تاڭدايىمدى.- دەگەن ەكەن.
جيەزۋ ماعان ىلەسسىن
1992-جىلى قابانىڭ نارىن جايلاۋىندا ايماقتىق اقىندار ايتىسى ءوتىپ جاتقان كەز، كەشكە دالادا ساۋىق كەش وتەدى، قىزۋلاۋ كەلگەن بولات قابدىعالىم ۇلى مەكروفوندى الىپ ءان باستايدى، بالكىم ءانى ريتىمنەن شىعىپ كەتسە كەرەك، ەلەكتروندىق ريولدا تۇرعان ءانشى سازگەر قازىكەن قالي ۇلى: «اعاسى جيەزۋگە ىلەسىپ ايتىڭىز» دەپتى، سوندا بوكەڭ:
-باۋىرىم قايىرۋسىز كەتكەن ساحارانىڭ قازاعى ەدىم، جەزۋىڭ ماعان ىلەسسىن،-دەگەن ەكەن.
كىشى اكەڭ دە ءالى ءجۇر
بىردە جول بويىنشا جەڭىس تولەۋباي ۇلى كىشى اكەسى بولىپ كەلەتىن جاس اقىن جىگەر كاكىم ۇلى بولات قابدىعالىم ۇلىنا كوشەدە جولىعىپ قالىپ:
- بوكە اعا ءوستىپ جۇرەسىز بە، تەزىرەك جەڭگەي تاۋىپ بىزگە جول بەرسەڭىزشى؟- دەپتى. سوندا بوكەڭ:
-باۋرىم وعان اسىعىپ نە قىلاسىڭ، مەنى قويىپ سەنىڭ كىشى اكەڭ جەڭىستە ءالى جۇر ەمەسپە؟!- دەگەن ەكەن.
كەتىك اسقازان
تاعى بىردە شاشى دۋدارلانىپ جولىققان بولات قابدىعالىم ۇلىنا جىگەر كاكىم ۇلى قالتاسىنداعى تاراعىن بەرىپ، شاشىڭىزدى تاراپ الىڭىز دەپتى. اناۋ شاشىن تاراپ بولىپ قايتارسا، جىگەر:
-بولدى ءسىز الىڭىز،- دەيدى عوي، قاراسا تاراقتىڭ ءبىر ەكى ءتىلى سىنىق ەكەن، سوندا بوكەڭ :
- باۋىرىم كەتىك تاراق بەرگەنشە، كەتىك اسقازاندى جوندە،- دەگەن ەكەن.
قاتىننىڭ قاراپ قالعان ايلىعىنا
سەرجان قابەت ۇلىنىڭ وقۋ ءبىتىرپ كەلىپ، قىزمەت الۋدان بۇرىن ۇيلەنىپ العان كەزى ەكەن، بىردە سەرجاننىڭ وتاۋىنا بارا قالعان بولات قابدىعالىم ۇلى دوسىنا قالجىڭداپ:
- ءوزى سارى، كوزى كوك، سۋسىنى اراق،
جۇرەگىن جاۋلاپ العان مۇڭ سىنالاپ،
ارحيۆىن باسقارماعا تاستاپ قويىپ،
باسەكەڭنىڭ ەسىگىن ءجۇر سىعالاپ،
سەرجانداي قارا اساۋ تايدى مىنا،
ءوزىنىڭ ءۇيى دە جوق بايلىعىدا،
دۇنيەدە مۇنداي سورلى اقىن بارما،
قاتىنىنىڭ قاراپ قالعان ايلىعىنا- دەگەن ەكەن.
جيناپ رەتتەگەن : سەرجان قابەت ۇلى
جازبا جۇڭگو قازاق راديو تورابىنان الىندى
加载评论内容,请稍等......