ماقتانىش
قاپيپا جاپان قىزى
(پوەما)
جەتى جاسار مەنىڭ بالا كەزىمدە،
(ۇعىمتال دا، سۇيكىمدى ەدىم ءوزىم دە.)
اكە-شەشەم جۇرگەنىندە جەتەلەپ،
كوپ ەستۋشى ەم جۇرتتىڭ ماقتاۋ ءسوزىن دە.
– وتاعاسى-اۋ، مىناۋ سەنىڭ ۇلىڭ با؟
ءسۇپ-سۇيكىمدى ۇقسايدى ەكەن قۇلىنعا.
جاقسى وقي ما،-دەگەن جۇرتقا سوندا اكەم،-
«ۇشتە جاقسى» ءاربىر وقۋ جىلىندا.
دەپ باعامدى ماقتانىشپەن اسىردى،
شەشەم قوستاپ جۇرتقا تالاي تاسىندى.
بۇكىر بەلدەر كەتەتۇعىن جازىلىپ،
كەزەك-كەزەك سيپاپ قويىپ باسىمدى.
وقىرمانعا ايتايىنشى سونى انىق،
ءجۇردىم ماقتاۋ قاعازىن دا مول الىپ.
قابىرعاعا اسىپ جاتىپ انامنىڭ،
اجىمدەرى كەتۋشى ەدى جوعالىپ.
ءسۇيتىپ مەندەي ءسابي ۇلدىڭ جۇرەگى،
قوس قۇشاقتىڭ اياسىمەن تۇلەدى.
اتا-انامنىڭ ماقتانعانىن كورگەندە،
“توبەم كوككە جەتپەۋشى ەدى ءبىر ەلى”.
ءومىر ءوزى ورگە سۇيرەپ دەسە دە،
ءبىر ۇلەس باق تاعى ءتيىپ ەسەمە.
ورتا مەكتەپ تاۋىستىم دا اتتاندىم،
استاناعا، ءبىر ايگىلى داشۋەگە.
ورتالىقتان كەلگەن كەزدە جولداما،
ەل كوزىنە ءتۇستىم ءتىپتى سومدانا.
اتا-انام دا تانىلدى الىس-جۋىققا،
ءبىر اۋىلدان شاقىرتىلعان مەن عانا.
اتا-انامنىڭ اتى اتالعان كەزىندە،
كەلە قالىپ جۇرت تانيتىن سەزىمگە.
دەيتىن ولار،– وقىپ جاتىر ۇلدارى،
اتى ايگىلى ءبىر داشۋەدە – بەيجيڭدە.
اپەردىم دەپ ءبىر ابىروي قالايدا،
“ەڭبەگىمدى” ايتا ءجۇردىم تالايعا.
جاسقانباستان اتا-انامنان تيتتەي دە،
تەلەفوندا “اقشا” دەۋشى ەم ءار ايدا.
اكەم قايسار ەڭبەكشى ەدى قۋاتتى،
دومبىرا ۇستاپ ءبىر اۋىلدى سۇراپتى.
سىرماق ويىپ، تىماق پىشكەن شەشەم دە
ونەرىمەن ۇلكەندەرگە ۇناپتى.
قاراپايىم قاجىرىنا قۇرىلعان،
ولار جۇرتقا بەدەلدى ەدى بۇرىننان.
ەندى ولار ماقتاناتىن كەلدى دەپ
حات، تەلەفون بەيجيڭدەگى ۇلىمنان.
قيىنعا دا، قيىرعا دا جەگىلىپ،
ماقتانىش قىپ ارتتى ماعان زور ءۇمىت.
مەكەنى التى ايلانعانداي ارقامدى،
ءجۇردى مەنىڭ “اتاعىما” سەمىرىپ.
وقۋ تاۋىسىپ قايتتىم تۋعان قالاما،
ءتۇستىم تالاي باسەكەگە ارادا.
شەتەلدىكتەر قارجى قوسقان سەرىكتىك،
الدى مەنى ءبىر كاسىپتىك سالاعا.
قىسقا مەيلى ۇزىن بولسىن قۇلاشىم،
دەگەندەيىن تابىسىمدى ەل سىناسىن.
اتا-انامنىڭ ماقتان بولار، ايتەۋىر،
كوڭىلىنەن تاپتىم تاعى ۇناسىم.
ۇيتەتىنى مەندەيلەردەن ۇعىسساڭ،
ساندالىپ ءجۇر، كەيى بوساپ جۇمىستان.
بۇعان قالاي ماقتانباسقا ۇلدارى،
سىرعىتادى دوللار ساناپ ۋىستان.
پىرىندەي-اق وتباسىنىڭ بىلايعى،
اتا-انامنىڭ “اعاتتىعىن” سىنايمىن.
ال ەكەۋى جانۇيانىڭ جايى ءۇشىن،
كوپ جۇمىسقا مەنەن اقىل سۇرايدى.
قيسنباسا كەيدە كەدىر “اقىلىم”،
ءبىر-بىرىنە جىمياد تا اقىرىن،–
وقىعان عوي، كوكىرەگى وياۋ، كوزى اشىق،
ءبىر امالىن تابار دەيتىن “باتىرىم”.
– باس، جامباسقا جاساي بەرشى باتاڭدى،
جەتەر دەيمىن الىمسىنباي اتامدى،-
باقاسىڭدار تۇبىندەگى قۇدىقتىڭ،
بىلمەيسىڭدەر مىناۋ عاسىر، جاھاندى.
ءوز ويىمدى تاعى ساناپ ورەلى،
سوگەمىن كەپ، جاڭعىرتتىڭ دەپ كونەنى.
“ماقتان” بولىپ كەلە جاتقان ولارعا،
ۇلدارىنىڭ نەسى بولسىن ءجون ەدى.
جۇمىس ورنىم، مەيلى وقىعان مەكتەبىم،
دەپ جۇرەمىن “دارىنىمنان” تەك مەنىڭ.
جۇرت الدىندا اتا-انامنىڭ قاجىرىن،
ماقتان تۇگىل تىلگە تيەك ەتپەدىم.
بۇل عاسىرعا سيسپايتىن ءتۇپ-تەگى،
قارا ءدۇرىسن ولار تومەن جىكتەگى.
بورىشى عوي ۇل مەن قىزىن جەتكىزۋ،
سولاي ويلاپ، سولاي قويدىم نۇكتەنى.
× × ×
سەرىكتىك تە ۇلعايتتى دا قوسىندى،
مۇرات دەيتىن ءبىر ستۋدەنت قوسىلدى.
ول اناسىن تۇسىرمەستەن اۋزىنان،
– مەنىڭ انام،- دەپ باستايتىن “ءبوسۋدى”.
بىرگە بولىپ كەڭەس قۇرساق مۇراتىم،
ءسوزدى ىلعي اناسىنا بۇراتىن.
جان سەزىمى قوپارىلىپ كەيپىنەن،
ماقتانىشتىڭ سامالى ەسىپ تۇراتىن.
ون ساۋساعى ويماق دەيتىن ونەرلى،
قانداي سۇلۋ، سۇيىندىرگەن كوپ ەلدى.
تىڭداي ءجۇرىپ اۋىل ءانىن انامنان،
ۇشەۋىمىز دە بولىپ وستىك كەمەلدى.
تىڭداپ-تىڭداپ وسى اۋىل بالاسىن،
ماقتانىنا تاڭ-تاماشا قالاسىڭ.
اۋىلداعى اجەيلەردەن پارىقتى،
پەريزات پا دەپ قالامىز اناسىن.
جۇمىستا دا، تۇرمىستا دا اقىلدى،
سيلايتۇعىن الىسىن دا جاقىندى.
مۇرات بىردە، - اپام كەلدى اۋىلدان،
ءدام تاتىڭدار،-دەپ جاتاققا شاقىردى.
شەشەي مە بۇل، الدىمداعى مۇسنىنەن
اڭتارىلدىم شوشىعانداي تۇسىمنەن.
بوسەدى ەكەن ۇيالماي-اق جامانىڭ،-
دەپ مۇراتتى سباپ تۇرمىن ىشىمنەن.
اناسى ونىڭ پەرىشتە مە، پەرى مە-ەي،
دەپ ويلاۋشى ەك ەلەس قىلىپ سەرىدەي.
كورسەك مىنا مۇراتىمنىڭ شەشەسى،
كەمپىر ەكەن قاتقان قارا تەرىدەي.
ءبىزدى كورىپ قول-اياعى قۇلاسپاي،
امانداسپاي نەمەسە ءجون سۇراسپاي.
تەرىس قاراپ مىڭگىرلەدى بۇعىنىپ،
اس ۇيىنە بەتتەي بەردى تىعىلىپ.
مۇرات كەزەك العانداي-اق “بوسەتىن”،
اس ۇيىنەن ەرتىپ شىقتى شەشەسىن.
ءبىزدى بىردەن تانىستىرا باستادى،
– تولقىن، قايرات، مىناۋ،-ەدى دوس ەسىم.
سوندا ىڭعايسىز كۇلىمدەدى اناسى،
قۇشاعىنا الىپ تۇردى بالاسى.
بىزگە تاعى سۇراۋ بەردى ول ماقتانىپ،
انام قانداي سۇلۋ ەكەن قاراشى؟
– ءدام الىڭدار،-دەيدى مۇرات تامسانىپ،
انام ەتكەن تاماق ءدامدى قانشالىق.
بوساي الماي جاتىر قازىر اس ۇيدەن،
بەرەر ەدى-اۋ ءبىر تاماشا ءان سالىپ.
سولاي دەيمىز قۇپتاعان بوپ “ماقتاندى”،
ەرسى كورىپ بەتكە باسىپ جاتقاندى.
شەشەي شىعىپ كەتكەن كەزدە اس ۇيگە،
مۇرات بىزگە جۇرەك سىرىن اقتاردى.
– شىن ءسوزىمدى الدارىڭدا باستايىن،
اكەم ءولىپ، شەشەم قالعان جاستايىن.
جەسىر ايەل، وڭاي ما اۋىل تۇرمىسى،
بولماعان سوڭ كيىم دايىن، اس دايىن.
الدى سەگىز، ارتى ۇشتە بالانىڭ،
ۇيدە مالى، دۇزدە ەگىنى دالانىڭ.
جانىمىزعا دارىتپادى قالقان بوپ،
جازدىڭ اپتاپ، قىستىڭ دۇلەي بورانىن.
ەش بىرەۋگە سوندا الاقان جايمادى،
يگىلىگىن قوس قولىمەن سايلادى.
ۇشەۋىمىز تاۋىسقانشا داشۋەنى،
بۇزىلمادى جانۇيانىڭ قايماعى.
سىڭار ءجۇرمىن، جەتىم-جەسىر دەپ تەگى،
ءبىزدى ەشكىمنەن كەم دە، قور دا ەتپەدى.
سۇرانبادى ۇيىمنان دا ۇلىقتان،
ءبىردى ەكى ەتىپ، جوققا باردى سەپتەدى.
مايدانىندا باسەكەنىڭ ەگەستىڭ،
بۇل زامانا جەسىرگە وڭاي ەمەس تىم.
وسىندايدا قاجىدىم دا شارشادىم،
دەگەن ءسوزىن ەستىپ كورگەن ەمەسپىن.
ءبىزدى سولاي مايىستىرعان ءومىر – جۇك،
اعايىندار مەندەگى ءاپپاق كوڭىلدى ۇق.
وسىنداي ءبىر بولعاندىعى شەشەمنىڭ
الاسارماس ماقتانىشىم ومىرلىك!
ءۇنسىز قالدىم، ءتىل قاتپادىم ويلانىپ،
ءبىر ءزىلماۋىر سەزىم باستى ويدى انىق.
العىس تۇگىل اتا-اناما وكپەلەپ
جۇرەتىنىم كوپە كورنەۋ ايعا انىق.
سول ءبىر وكپەم، كوڭىلىمدى تەربەگەن،
اتا-انامدى سالىستىرسام ەلمەنەن.
قابات ءۇي اپ، ساۋدا جاسار پۇل جيناپ،
ءبىر بەدەلدى جۇمىس تاۋىپ بەرمەگەن...
وقىتقانمەن مەنى بوداۋ تولەپ كوپ،
نەگە تۇردى زەيىندى بوپ، زەرەك بوپ.
ەلشە سولاي بەزەي ءتۇسۋ قاجەت قوي،
تۇرسا مەنى ماقتان ەتۋ كەرەك بوپ.
× × ×
ەستىگەندە ماقتانىشىن مۇراتتىڭ،
وي-سانامدى مازالادى سۇراق مىڭ.
وكىنىشتەن وزەگىمە ءورت كەتىپ،
كوزىم ەمەس كوڭىلىمدى جىلاتتىم.
اق ءسۇت ەمىپ، اردا وسكەن ەلىك ەم،
قۇلان بولدىم ءوز قاعىنان جەرىگەن.
وسىنداي ءبىر اكە-شەشەم بولعانىن،
قاشان، قايدا مەن ماقتانىش كورىپ ەم؟
قوراش كورىپ قورا-جايىن اكەمنىڭ،
مايلاپ جاتتىم عيماراتتان پاتەردى.
بۇگىن مىنە جازاسىنا نامىستىڭ،
ۇگىتىلدىم سالماعىنا قاتەمنىڭ.
× × ×
عيماراتقا وتكەردىم دە كىلتىمدى،
قايتا تاپتىم قاسيەتتى جۇرتىمدى.
راس كوشىپ كەلدىڭ بە دەپ اتا-انام،
قۋانعاندا ءبىر جىعىلىپ، ءبىر تۇردى.
ەت اسقالى انام وتقا جۇگىردى،
اكەم شەشىپ جيناپ جاتىر جۇگىمدى.
جۇيە-جۇيەم كەتتى بوساپ، ەگىلدىم،
كومەيگە وكسىك، كوزىمە جاس تىعىلدى.
جاسى ەگدەلەپ قالعانىنا قاراماي ،
جازعىرۋشى ەم ەكەۋىن دە بالاداي.
تىم قاجىرلى تۇرمىس كەشىپ جاتقانىن،
ويلاپ كورگەم ەمەس ەدىم تاناداي.
بۇگىن قۋراپ سەلەۋدەيىن شولدەگى،
شاش اعارىپ، بۇكىرەيدى بەلدەرى.
ءالى بارداي ۇرپاعىنا بەرەرى،
ماڭدايداعى قۇرعامايدى تەرلەرى.
بالا دەسە بوداۋى جوق ەڭبەگى،
نە قيىندىق، حيكىمەتتى جەڭبەدى؟
قانداي تەرەڭ، قانداي ىستىق ماحاببات،
ەش ۇلىلىق استار بولماس جەردەگى.
مەن سولاردىڭ شىنارىمىن باپتاعان،
شۋاعىمەن دارىماعان داق ماعان.
اكە-شەشەم ماقتانعاندا مەنىمەن،
مەن اكەممەن، شەشەممەنەن ماقتانام!
(التاي قالاسى)
رەد: جانار ءىلياسقان قىزى
«التاي اياسى» جۋرنالىنا جازىلىڭىز، شىعارما جولداڭىز! «التاي اياسى» جۋرنالىنىڭ شىعارما قابىلداۋ ەلەكتروندى حات ساندىق ءادرسى: altayayase@qq.com
ەسكەرتۋ: جازبا «التاي اياسى» جۋرنالى رەداكسياسىنىڭ رۇقساتىمەن جاس قانات تورابىنا شىعارىلىپ وتىر. جاسامپازدىق تۋىندىلارىڭ بارلىق باسپا ۇقىعى قورعالادى ،كەلىسىمنەن وتپەگەندە كوشىرىپ پايدالانۋعا بولمايدى.
加载评论内容,请稍等......