توقان تاشقىنباي ۇلى

2017-جىلى شىلدە ايىنىڭ 2- جاڭاسى، كەردالاداعى ۇزاتقان قىزىمنىڭ وتاۋىنا قىدىرا بارعام، كۇن توبەدەن ەندى قىيىستاعان شاق، تورگە سالىنعان ساكىدە دەمالىپ جاتقام. تەرەزە الدىندا تۇرعان راديودان كونسەرت بەرىلىپ تۇر، ءبىر كەزدە بەلگىلى ءانشى، كوپوزيتور بەرىك سۇلەيبەك ۇلىنىڭ ورىنداۋىندا قاستەر سەيتقان ۇلىنىڭ «اققابا» ءانى تىڭداعان جاننىڭ جۇرەك قىلىن تەربەپ، بوزتورعايداي مامىرلاعان مايدا اۋەن، اۋەلەپ التى قىردان اراى اسىپ كەتە باردى، كوز الدىما ءاننىڭ ماتىنىنىڭ اۆتورى مارقۇم نۇرتازا مۇستاپا ۇلىنىڭ جارقىن ءجۇزى، قايىڭنىڭ ۇيىلىندەي شىپ-شىمىر تۇلعاسى ەلەس بەردى، ساناما ءبىر ءتۇرلى اڭساۋىق سەزىم ۇيالاپ، بويىمدى ساعىنىش بىيلەدى، كەڭسىرىگىم شىم ەتىپ اشىعانداي بولدى، ورنىمنان تۇرىپ، ۇستەل شەتىنە وتىرىپ، قالامىمدى قالاي قولعا العانىمدى دا سەزبەي قالدىم، ارتتا قالعان كوڭىل البومىن اقتارا وتىرىپ، مارقۇم تۋرالى ەستىگەن جانە بىرگە بولعان ساتتەردى قاعاز بەتىنە تۇسىرە باستادىم.

نۇرتازا مۇستافا ۇلى 1942-جىلى ءساۋىر ايىندا اقشي قالاشىعىندا كۇش اتاسى قاجىمۇقاننان ىقىلاس العان، اتاقتى بالۋان مۇستافا بەكبوسىن شاڭىراعىندا ءومىر ەسىگىن اشادى. 1950-جىلعا دەيىن اتا-انا تاربيەسىندە بولىپ، 1950-جىلدان 1955-جىلعا دەيىن قابا اۋدانىندا اشىلعان «جانات مەكتەبىنەن»باستاۋىشتى ءۇزدىك ناتيجەمەن  تامامدايدى. 1956-جىلى ويلاماعان جەردەن بالا نۇرتازانىڭ اسقار تاۋ اكەسى، ايدىن كول شەشەسى ىلگەرىندى -كەيىندى دۇنيە سالادى دا، شىن جەتىمدىك ءبىراق كۇندە باسىنا ورناپ، قاتىگەز تاعدىر اۋىر قايعى ارقالاتىپ كەتەدى، دەسەدە التىن بەسىك جەرى، كەڭ قولتىق ەلى بار ادام تەز ەسىن جىياتىن ۇقسايدى، ەل- جۇرتى ماڭدايىنان سۇيەپ، تۋىس- تۋعاندارى قولتىعىنان دەمەپ، الداعى ومىرگە دەگەن سەنىمىن بەكەمدەي تۇسەدى، سونىڭ ءبىرى؛  نۇرتازانىڭ وقۋداعى العىرلىعىنان ءبىر ۇمىتتىڭ ۇشقىنىن سەزەپ، « جىلقى بولار قۇلىندى مۇشەسىنەن، ادام بولار بالانى كىسەسىنەن» تانىپ جۇرگەن كىشى اكەسى، قابا اۋدانىنىڭ العاشقى پەدوگەكتەرىنىڭ ءبىرى سەيتقالي بەكبوسىن ۇلى ونى ءوز تاربىيەسىنە الىپ، جالعاستى وقۋىنا مۇمكىندىك جاراتادى، سۇيتىپ نۇرتازا اعامىز جانات مەكتەبىنەن ورتالاۋ مەكتەپتى تامامداپ، سول جىلى قابادا تۇڭعىش اشىلعان تراكتور شوفەرىن جەتىلدىرۋ كۋرىسىنان وقىپ، اۋىلعا العاش كىرگەن ZT54 اتتىق تراكتوردىڭ تىزگىنىن ۇستاپ، عاسىرلار بويى شىرت ۇيقىدا جاتقان ابات دالانىڭ توسىنە تراكتورمەن تۇرەن سالىپ، اق ءبيدايدىڭ ۇرىعىن ءسىڭىرىپ، قوعامدىق قىزمەتىن باستايدى دا ، ەل ىشىندە تراكتوريس نۇرتازا اتالادى.

ءوز باسىم نۇرتازا اعامەن توننىڭ ىشكى باۋىنداي، قويان قولتىق ارالاسىپ كەتپەسەمدە، سوناۋ بۇلدىراپ ارتتا قالعان سابىيلىك شاعىمنان تابىناتىن ادامىم ەدى، ول كىسىنى ەڭ العاش 1963-جىلى بالا كەزىمدە كورگەن ەدىم، ول كەزدە مەن قىزىلتۋ گۇڭشى(قازىرگى كولباي اۋىلدىعى) قاراشىلىك اۋىلىنىڭ باستاۋىش مەكتەبىندە 3-كلاس وقىپ جۇرگەن كەزىم، تاعى دا ءبىر مامىراجاي كوكتەم سۇلۋ كەلىپ شىمىلدىعىن تۇرگەن مەزگىل. ءبىز ءبىر توپ بالا وقۋدان تاراپ ۇيگە كەلە جاتقامىز، كەنەت اياداي اۋىلدىڭ ءبىر شەتىنەن، اۋىلدى باسىنا كوشىرگەن دۇرىلدەگەن داۋىس، قۇلاعىمىزعا كەلىپ ۇرىلدى، اڭتارىلا قالدىق. ىشىمىزدەگى ەرەسەكتەۋ قاتپا قارا بالا بىزگە بۇرىلىپ « اتام، بۇگىن تراكتور كەلەدى دەگەن ەدى، سول كەلگەن بولدى عوي» دەدى دە، ءبىزدى باستاپ داۋىس شىققان جاققا قاراي ۇشىرتا جونەلدى، بارساق جۇرگەن جەرىنە يرەك-يرەك  ءىز قالتىرىپ مەكەمەنىڭ الدىنا كەلىپ توقتاپتى، بالا ءبىز تۇگىل ۇلكەندەردىڭ ءوزى « قۇلاق ەستىگەندى كوز كورەت دەگەن، جىلان باۋىر دەگەن الىپ تەمىر وگىزىڭ وسى بولدى عوي»دەپ سيپالاپ تاماشالاپ ءجۇر، ال ءبىزدى قاتقان قايىڭ شوقپارداي، شىمىر دەنەلى الاسا بويلى، بۇيراباس بالا جىگىت« سىزىپ تاستايسىڭدار» دەپ الگى قىزىل پالەنىڭ ماڭىنان قۋىپ، جولاتار ەمەس. توپ بالا ەنتەلەپ قايتا-قايتا قاسىنا جەتىپ بارامىز، دۇركىرەتىپ قايتا قۋىپ تاستايدى. قاسىنا بارۋدان ۇمىتىمىز ۇزىلگەن سوڭ، ۇيلىعىپ تۇرعان ۇلكەندەردىڭ سوزىنە قۇلاق ءتۇرىپ، اۋزىنا قارادىم. اقساقالداردىڭ ايتۋىنشا ، تەكنيكاننىڭ تەتىگىن ەرتە يگەرىپ، قابادا تۇڭعىشتاردىڭ ءبىرى بولىپ، تەمىر ماقۇلىقتىڭ تىزگىنىمەن ويناعان، ايتۋلى مۇستافا بالۋاننىڭ بالاسى نۇرتازا دەگەن اقىن جىگىت ەكەن، ەكى كۇننەن كەيىنءبىز قايتا-قايتا تالاپ قويعان سوڭ كلاس جەتەكشىمىز بولاتقان مۇعالىم ءبىزدى ءبىر ارەدىكتە جەر جىرتىپ جاتقان تراكتوردىڭ مايدانىنا اپاردى،  بارساق تارتپادان وزگە ەشتەڭە تيمەگەن كوك قاسقا شىمدى ارقىراپ ازىناعان جىلان باۋىر باۋىرشا ءتىلىپ  اۋدارىپ،  قارا قوڭىر توپىراققا اينالدىرىپ بارادى. ۇزاق ساپاردان شارشاپ-شالدىعىپ كەلگەن كوكمويىن ۇزاقتار جەر بەتىنە شىعىپ قالعان جاۋىن قۇرتىن تەرىپ جەپ، ءدۇر-ءدۇر ۇشادى، مىڭ بولعىر بولاتقان مۇعالىم، بالۋان تۇلعالى جاس  شوفەرگە سۇت پىسىرىم سويلەسكەن سوڭ، ءبىزدى ونىڭ قاسىنا ەكىدەن وتىرعىزىپ تىلىكتى ءبىر-بىر اينالدىرىپ شىعاردى. سۇيتىپ بولاتقان مۇعالىمنىڭ ارقاسىندا، بالا جۇرەگىمدى اۋلىيەدەي تابىندىرعان، تراكتريس نۇرتازانىڭ، اقىن نۇرتازانىڭ تەمىر وگىزىنىڭ كابەنكەسىنە شىىپ، قابىرعالسىپ وتىرعان ەدىم- اۋ، شىركىن! ءار نارسەگە ەلتىپ، قۇمارتا، تاڭىرقاي قارايتىن بالالىق شاق اي دەسەڭشى، اۋىل بالالارىنا وڭايعا كەلە قويمايتىن بۇل باقىت مەنى تالاي ۋاقىت ماستاندىرىپ جۇرگەنى بار.

حالقىمىز « سىنىقتان باسقانىڭ ءبارى جٷعادى» دەۋشى ەدى، كابەنكەدە بىرگە وتىرعاندا اقىن اعانىڭ شاراپاتى جۇقتى ما كىم بىلسىن، ەس ءبىلىپ، ەتەك جەڭىمدى جىيا باستاعانىمدا،  ولەڭ ونەرىنە قۇمارتا باستادىم، ەل ىشىندەگى اقىن اتانعان اعا، اپايلاردىڭ اتىن كوكەيىمە ساقتاپ، اۋزدارىنان شىققان اڭگىمە، ولەڭدەرىن جادىمدا جاتتاپ ءجۇردىم، سوندا تاعى دا نۇراعانىڭ ەل ورتاسىندا، تاراپ جۇرگەن سۇلۋدا، شىمىر جىرلارى ماعان ەرەكشە اسەر ەتتى. ءالى كۇنگە ەسىمدە:

جۇرگەندە تراكتورمەن جەر تۇيگىلەپ،

جۇرەگىم قۋانىشتان ەلتيدى كەپ.

اتىزدى بويلاي سوققان كوكتەم جەلى،

كەكىلىن بالا قىزدىڭ جەلپيدى كەپ. - دەپ باستالاتىن قىسقا لىريكالارى، نەمەسە:

جاسىمنان قۇمار ەدىم دارا ساعان،

سىرتڭنان قىزعانامىن قاراسا ادام.

اق ۇرپىك بالاپانداي سۇيكىمدى ەدىڭ،

جاڭادان جۇمىرتقانى جارا سالعان - دەپ اياقتالاتىن تاتتى جىرلارىن جاتتاپ ءوستىم، قالاي ەكەنىن قايدام،  سۇيتىپ نۇراعا ماعان الىستان، اقىسىز ولەڭ ونەرىنەن ساباق بەرەتىن ۇستازىم بولىپ كەتە باردى.

كوپ ۇزاماي اۋىل اياسى ايعاي- شۋعا اينالدى دا، بايتال تۇگىل باس قايعى زامان تۋىپ، اقىن اعانىڭ قالامى قاڭتارىلىپ، مەنىڭ وقۋىم ادىرا قالدى، 4-ءوندىرىس اتىرەتىنە كەلىپ جاستاي ەڭبەككە جەگىلدىم. تەك پارتيا 11-كەزەكتى قۇرىلتايىنىڭ 3-جالپى ماجىلىسىنەن كەيىن كوكتەم قايتا تۋىپ ، مەن التاي ايماعىندا تۇراتىن 4-گەۆولوگ اتىرەتىنە قىزمەتكە قابىلداندىم. بۇل مەن ءۇشىن شىنىندا باقىتتىڭ كوكتەمى بولدى. قىزمەتىمدى ىستەي ءجۇرىپ، دەمالىس ارەدىگىندە التاي قالاسىنداعى اقىندارمەن تانىسپ، ءوزىمنىڭ بالا جاستان اۋەسىم بولعان ولەڭ جازۋداي ۇلى ونەرگە ۇمتىلىس جاسادىم. بۇل كوكتەم اۋىلداعى نۇراعامادا شۋاعىن سىيلاپ، قاڭتارىلىپ قالعان، قالامىن قايتادان قولىنا العىزعان ەكەن.  1984-جىلى سارسۇنبە قالاسىندا كۇندەلىكتى جۇمىستا جۇرگەم، التاي گازەتىندە جاريالانعان نۇراعانىڭ «كوكتەم» دەگەن ولەڭى كوزىمە وتتاي باسىلدى. اعنىڭ ءوزى جارىق ەتىپ الدىمنان پايدا بولا كەتكەندەي قۋانىشىمدا شەك جوق، سىرىلداتىپ وقىپ جاتىرمىن؛

كارى قىس شۋاققا ،

دەگەندەي وكپەم بار.

جىرعاتتى سۋاتقا،

كەتەۋى كەتكەن قار.

اتتاندى سارى اقپان،

مال جۇلدى قياقتى.

ەرتىستە سەڭ اققان،

جەل قايىق سياقتى.

جىل قۇسى قيردان ،

كەلدى ۇشىپ اقتانگەر.

قاناسقا جيىلعان،

ءموپ-مولدىر اسپان كول.

ديقانعا شاتتانعان،

مولءونىم وي سالار.

سەيىلگە توككەن ءدان،

جايقالعان مايسالار.

اعارىپ اتسا تاڭ ،

جىلقىشى جون شالعان.

قاربالاس قارت شوپان،

جاس تولگە ەن سالعان.

ورماندا ءان تولى،

كيىندى ىشىك كوك.

كوكتەرەك پالتەلى،

جاس تالدار كۇشىكتەپ.

گۇل تولىپ دالاعا،

وڭدەنىپ ساندەنگەن.

ءيىدى جەر انا،

تامىرىنا قان بەرگەن.-دەپ زاماننىڭ شۋاقتى كوكتەمىنەن ءنار الىپ جانى جادىراعان اقىن ، تابيعات كوكتەمى مەن ادامدار ساناسىنا ورناعان رۋحاني كوكتەمدى شابىستىرا، قابىستىرا جىرلاعان ەكەن. سول جىلى كۇزدە اۋىلعا دەمالىسقا كەلىپ ءجۇرىپ، كولباي اۋىلدىعىنىڭ ءبىر مۇيىسىنەن نۇراعاما كەزىگە قالدىم، بۇل تۇستا مەنىڭدە اۋىل اراسىندا اقىن دەگەن اتىم  ەمىس- ەمىس ەستىلىپ قالىپ جۇرگەن كەز، الىستان وزانداتا سالەم بەرىپ، قوس قولىمدى الا ۇشتىم، نۇراعام دا كونە تانىستارداي جادىراي قارسى الدى، اقىن دەگەندە ۇيىرسەك حالىق قوي، سول ارادا ءسۇراسا كەتكەن اعام، اياعىن ايتقىزباي بىلە كەتتى دە، تەبىرەنىستى كوڭىلمەن جاۋىرىنىمنان قاعىپ « توقان باۋىرىم،  سەنىڭ التاي گازەتىندە شىققان <ماي كەلدى> دەگەن ولەڭىڭدى وقىپ قاتتى قۋاندىم، اۋەلى جاتتاپتا الدىم»،-دەدى دە، ءبىر شۋماعىن جاتقا سىدىرتا جونەلدى:

ماي كەلدى دوستار،

قۋانا بەر شاتتانىپ.

الىنىپ جوسپار،

تىڭ جورىققا اتتاندىق.

جەر قوينىن موسقال،

ايبىندى كۇشپەن اقتاردىق.

ەلەكتىرون شوتتار،

تابىستى تىزەر ماقتان-عىپ، اقىن وزىنەن ءوزى تەبىرەنىپ تۇر «وسى شۋماعىڭداعى <جەر قوينىن موسقال> دەگەن ءسوزدى وتە جاقسى الىپ، ورنىن تاۋىپ قولدانعانسىڭ» دەپ ماقتاي جونەلمەسى بارما، ايتارعا بولماسا ، جاڭا جازىپ جۇرگەن مەن ءوزىم تابىناتىن ءبىر مىقتى اقىننان مىناداي  ماراپات ەستىگەنىمە ىڭعايسىزدانىپ قالدىم دا « اعا ءسىزدىڭ باسپا بەتىنەن كورىنىپ جۇرگەن ولەڭدەرىڭىزدى، اسىرەسە التاي گازەتىندە شىققان < كوكتەم> دەگەن ولەڭىڭىزدى، التايداعى قابىل ىبىراي ۇلى جانە ارعىن قاناپيا ۇلى قاتارلى اقىن اعالار ماقتاسىپ ءجۇر دەدىم، ونىمدا راس ەدى، ءبىر ەكى باس قوسىلعان جەردە، جوعارداعى ەكى اعانىڭ نۇراعانىڭ ولەڭدەرىن ماقتاپ، تىلگە تىيەك ەتكەن جەرى بار بولاتىن. اق كوڭىل نۇراعام بىردەمە ەسىنە ەندى تۇسكەندەي« وي، توقان باۋىر، مىناۋ ەكەۋىمىزدىڭ قاي تۇرىسىمىز، ءجۇر ۇيگە، نۇرداش جەڭگەڭنىڭ قولىنان ءدام تات، شاي ىشە وتىرىپ اڭگىمەلەسەيىك» دەدى دە قولىمنان جەتەلەي جونەلدى. نۇرداش جەڭگەيدىڭ باپتاپ قايناتقان قۇلا ءشايىن ىشە وتىرىپ كوپ اڭگىمەلەستىك، مىنە بۇل مەنىڭ اراعا تالاي جىل تاستاپ، نۇراعامەن ەكىنشى رەت ديدارلاسىپ وتىرۋىم ەدى، وسى ديدارلاستىق، نۇرداش جەڭگەمنىڭ وسى داستارقانى، اق ءدامى نۇراعا ەكەمىزدى  توننىڭ ءىشكى باۋىنداي ارالاستىرىپ، اعا-ىنىدەي تاتۋلاستىرىپ جىبەرگەن ەدى، ول كىسى ماعان ونەردەگى اعا بولدى، مەن ونەردەگى ءىنى  بولدىم،  سودان باستاپ اعالى- ءىنلى ەكەۋىمىز ەكى جەردە تۇرساقتا جىيى حات الىسىپ، پىكىر الماستىرىپ تۇردىق، بۇل حاتتار مەن تۋعان اۋىلىما كەلگەنشە بۇيداسىن ءۇزىپ كورگەن ەمەس.

نۇراعا ولەڭدى اششى مىسقىل ارالاستىرىپ، يۋمەرلى جازاتىن جانە ايتام دەگەن ويىن باتىلدىقپەن بۇكپەسىز ايتاتىن ، ءورت ءتىلدى اقىن ەدى، اعانىڭ « اتتى ماس» قاتارلى ولەڭدەرى قانداۋىرداي قاتالدىعىمەن، كەراناۋ، كەسەپاتتى پەندەننىڭ شىيقانىنا ءدال قادالۋشى ەدى. ونىڭ وسى مىنەزىنە قاراپ اقىن ، فولكلوريس اعامىز شامەن يسا ۇلى ونى ىڭعۋىر ءتىلدى اقىن دەپ باعالاعان ەدى، ءالى ەسىمدە اۋداندىق مادەنيەت ءۇيىنىڭ باستىعى شامەن اعا 1996-جىلى كۇزدە پارتيامىزدىڭ قۇرىلعاندىعىنىڭ 75جىلدىق مەرەي تويى قارساڭىندا ادەبي كەش وزدىردىرىپ، قاباداعى اقىن-جازۋشىلاردىڭ باسىن قوستى، اقىندار كەزەك-كەزەك ولەڭ وقىدى، شىرەت نۇراعاڭا كەلگەندە، ادەمى قوڭىر داۋىسىمەن مانەرىن كەلتىرە «جياۋيۇيلۋگە» دەگەن ولەڭىن وقىدى.

قاشانداعى حالقپەن ەتەنەسىڭ،

ەل جۇگىن نار تۇيەدەي كوتەرەسىڭ.

باسار ەدىڭ التايدا بولساڭ ەگەر،

جاساڭىن دا ، تاسىن دا، بەتەگەسىن.

جاقسى ءىسىڭ دومبىرادان كۇي توكتىرەر،

كەي باستىقتار جوزى ۇرعىش ، ءۇي تەپكىلەر.

سىزدەن بالكىم ۇيالار بىزدە جۇرگەن،

قوي تىعاتىن ارتىنا پيكوپتىلەر.

شام-شىراقتاي جاناسىڭ ءداۋىر ءبولىپ،

اۋىرساڭدا جۇرەك پەن باۋىر بولىپ.

پرەنسىبىن ۇستاعان پارتيانىڭ،

قان مايداندا جۇرەتىن جاۋىن جەڭىپ.

تايمايتۇعىن وزىڭدەي تاعالىنى،

سايرايتۇعىن وزىڭدەي سانالىنى.

جەتىستىرگەن پارتيا دانالىعى،

جياۋيۇلۋداي كوبەيسە ادال ۇلى.-

سول كەزدىڭ كوزىمەن قارار بولساق، جالىقتىڭ قالاۋلى ۇلى جياۋ يۋلۋدى جىرلاي كەلىپ، ءوز پايداسىن عانا ويلايتىن كەي ءبىر باستىقتاردىڭ شىيقانىن شىمشي كەتۋ باتىرلىق ەدى.

مەن قاباعا اۋىسىپ كەلگەن سوڭ، نۇراعامەن تىپتىدە تاتۋ ءوتتىم، ۇنەمى بارىس- كەلىس جاساسىپ تۇراتىنبىز. قاراشىلىكتەن اۋدانعا، اۋىلدىققا جۇمىس بابىمەن كەلسەم، اعانىڭ بوساعاسىن اتتاماي، جەڭگەمنىڭ ءشايىن قانىپ ىشپەي كەتپەيتىنمىن، نۇراعاڭ دا ءاردايىم، مەنىڭ شاڭىراعىما ات باسىن تىرەپ جاتا- جاستانا اڭگىمەلەسىپ قايتاتىن، سونداعى اڭگەىمەمىزدىڭ ارقاۋى تاعى دا  ولەڭ، ونەر جايىندا وربىيتىن. 1999-جىلدىڭ كۇزى، اۋداننان قايتىپ كەلە جاتىپ، مىندەتتى تۇردە نۇراعاما سالەم بەرە بۇرىلدىم، اعام قۋانا قارسى الدى، تاماقتان سوڭ- اق، ۇلكەن قارا تستى ەستەلىگىن الىپ شىعىپ، «مىناۋ مەنىڭ <اق ءبيداي> دەگەن اتپەن دايىنداپ جۇرگەن جىر جىيناعىم ەدى، ءبىراز ولەڭدەر وقيىن » دەدى دە اق ءبيدايداي كىرشىكسىز ءنارلى ولەڭدەرىن وقىپ، قۇلاعىمنىڭ قۇرىشىن قاندىرعانى بار.

تارالعان توپىراققا تامىرلارى،

تولقىعان، تولىسقىعان ءان ىرعاعى.

ەركەلەپ ءوز يەسىن تانىعانداي،

اق ءبيداي قارسى الدىمدا مامىرلادى.

بىرىنەن ءبىرى بيىك بيلىك قۇرىپ،

نەمەسە سىرلاسقانداي كۇيدى ۇقتىرىپ.

اققۋ ءبيىن بيلەگەن ارۋلارداي ،

باستارىن بىرىكتىرىپ ، ۇيلىقتىرىپ.

سوقسا ەگەر ەركە سامال ىسقىرىپ تەك ،

تەگىستەپ كەتەدى ءبىر ۇستىرىكتەپ.

ءبىر قارىس جەبەلىگى قايقاڭ ەتىپ،

قالادى كوتەرە الماي ىشقىنپ بەك.

ويىمنىڭ بولعانداي-اق ءسات-ساپارى،

كورگەم جوق ءدال وزىڭدەي زات ساپالى.

اۋىزىما اق نان بولىپ تولاتۇعىن،

اق ءبيداي استىقتىڭ زور اقساقالى.- دەپ توگىلتىپ وتىر، مەن بولسام ءتاتتى جىرلارعا ءتانتتى بولىپ، وقي تۇسسە ەكەن دەپ، وڭمەڭدەيءتۇسىپ جالعاستى وقىتامىن ، ءار تاقىرىپقا قالام تارتقان قىرپۋلى اقىن تۋعان جەر تۋرالى «شينجياڭىم» دەگەن ولەڭىندە:

كوگىندە قىران شۇيەدى ،

كوڭىلىڭدە اققۋ تارانىپ.

شىڭىڭدى كۇن سۇيەدى،

تۇلعاڭدا ايقىن بار الىپ.

تيانشان ،التاي ،پاميردە،

كەنشىنىڭ وتى جارقىلدار.

داڭقىڭ شىققان الەمگە،

تاۋسىلمايتىن التىن بار.

ويپاتىڭ جىلدا قۇت قۇيعان،

وتانعا ىرىس قامباسىڭ.

جايلاۋىڭ ەت،ماي،ءسۇت جيعان،

مىڭعىرعان تابىن مال باسىڭ.

ورمانىڭ قالىڭ تامىرلاس،

حيلۇڭجياڭ التاي تىنسى.

ۇلتتاردىڭ ءبارى باۋىرلاس،

چاڭجياڭنىڭ ىلە ءىنىس.

شينجياڭىم مەنىڭ شىرقاۋىم،

استىڭدا ياۋجيىڭ تۇلپارىڭ.

ۇشىرعان جاۋدىڭ سۋقانىن،

ءبىر ۇلىسىڭ جۇڭحۋانىڭ. - دەپ وقىدى دا جالعاستى «ساتىلعان ات»دەگەن ولەڭىن وقىدى.

ات جايلى اڭگىمە كوپ شەرتەتۇعىن،

جاقسى اتقا جانىم قۇمار ەلتەتۇعىن.

توگىلگەن جال-قۇيرىعى كەربەستىنى،

ساتام دەپ الدى جىگىت ەرتوقىمىن.

ساۋداگەر كوك كاپكىسىن باسىپ قاراپ،

كۇلمىڭدەپ جەتىپ كەلدى اشىق قاباق .

ۇستىندە ۇلكەن قارا ماشينانىڭ،

ءبىر-بىرىن جۇلىپ جەپ تۇر اشىققان ات.

جانىم قۇمار جان ەدىم جاس شاعىمنان،

امال نە كەزىم ءوتتى ات ساعىنعان.

ارقالاپ ەرتوقىمىن ءجۇرىپ كەتتى،

جاس جىگىت ساڭىلاقتى اقشا قىلعان.

ماشينا اتتى باسىپ توقتامادى،

ساڭلاق قيماي جەرىن كوپ قارادى.

كۇلتەلى سۋدىرلاعان قۇيىرىق جالدى،

جۇلمالاپ جانىنداعى ات جەپ بارادى.- وسى ءبىرادامعا وي سالاتىن تاماشا ولەڭدەرىن تىڭداي وتىرىپ، ونىڭ بارشىنداپ قالعان جۇزىنە سۇيىنە قاراپ قويامىن. اسىرەسە ، ولەڭ وقۋ مانەرى كسىنى وزىنە باۋىراپ اكەتەتىن، ءبىرءتۇرلى ىرعاقپەن قۇبىلتىپ وقيتىن ، ول ولەڭ وقىپ وتىرعاندا بەينە ءبىر ءان تىڭداپ وتىرعانداي سامال جەل تەربەگەن مايساداي تەربەلىپ ىرعالىپ كەتۋشى ەدىم ، اعانىڭ بويىنداعى تاعى ءبىر قاسيەتى اكەسىنە تارتقان جاۋىرىنى جەرگە تيمەگەن بالۋان ەدى، ءبىراق ول «بىلەگى جۋان ءبىردى جىعادى، ءبىلمى جۋان مىڭدى جىعادى» دەيتىن اتالى سوزگە تىزگىن بەردى مە، قالاي ەكەن. اقىندىقتى عانا ماقتان تۇتاتىن جان ەدى، مەن نۇراعاعا ءبىر ءومىر شاكىرت، ءبىر ءومىر ءىنى بولىپ، اعانى قارا جەرگە تاپسىرعانشا قويان قولتىق ارالاسىپ ءوتتىم.

مىنە وسىنداي جالىندى ازاماتتىڭ ارمان تولى اقىن جۇرەگى جازعى كۇن ۇزارىپ، توقتاعان كۇنى ياعني 2015-جىلى 6-ايدىڭ 21-كۇنى 73جاسىندا ماڭگىلىككە توقتاپ، بىزگە سان سوقتىرىپ قاسىرەتكە باتىردى. وسى كۇنى مارحۇمنىڭ ءمايىتى الدىندا قابا اۋداندىق جازۋشىلار قوعامنىڭ ءتوراعاسى اقىن ، سىنشى ، زاڭگەر بولەش قالي ۇلى جانازاعا جيىلعان توپقا نۇكەڭنىڭ ءومىر بايانىن تانستىرىپ، «قۇرمەتتى جاماعات ! تاسباۋىر اجال تاعى جەتتى، ول ارامىزدان سىرشىل جۇرەكتى، بالۋان بىلەكتى ، اقجايساڭ اقىنىمىزدى ايىردى، شىرىلداپ تورعاي ، ولەڭ قالدى، مارحۇم نۇرتازا مۇستافا ۇلى ءوزىنىڭ قالتقىسىز قاراپايىم ەڭبەكشىلدىگىمەن سىرشىل جۇرەگىمەن،  بالۋان بىلەگىمەن حالقىنا قادىرلى ەدى ، ول كوزىنىڭ تىرىسىندە اقىن نۇرتازا، بالۋان نۇرتازا ، تراكتوريس نۇرتازا اتاندى ، نۇرەكەڭدى ءبىز ەڭ الدىمەن اقىن رەتىندە تانيمىز، ول اۆتونوميالى رايون كولەمىندەگى وقىرمانعا اتى كوپتەن تانىس، جازبا اقىندارىمىزدىڭءبىرى بولاتىن، مارحۇم وسى ەڭبەگى ارقىلى التاي ايماقتىق جازۋشىلار قوعامىنىڭ جانە قابا اۋداندىق جازۋشىلار قوعامىنىڭ مۇشەسى بولىپ قابىلدانعان، نۇكەڭ جىلانباۋىردىڭ تىزگىنىن تارتىپ ۇستاعاننان باستاپ، تىڭ دالانىڭ توسىنە ، تراكتوردىڭ سوقاسىمەن قارابۇيرا تولقىن سالىپ، مول ءونىمنىڭ داستانىن جازسا، ءبىر قولىنا قالام الىپ، اق قاعازعا ءومىر ولەڭدەرىن ورنەكتەگەن ، مارحۇمنىڭ ولەڭى دە ونەرى دە «التىن ءدان»  ، «اق ءبيداي» توڭىرەگىندە بولىپ، مولشىلىقپەن حالىق تۇرمسى تاقىرىبىندا كەلەتىن،ءوز باسىم وسى نۇرتازادان ولەڭ جازۋدى ۇيرەنگەم ، ول مەنىڭ كولبايداعى العاشقى ۇستازىم ەدى ، سول قىران ويلى، قىرعي ءتىلدى ، ىڭعۋىر ءتىلدى اقىن بارىمىزگە حوش ايتىپ ، ماڭگىلىك ساپارعا اتتاندى. ولەڭ دۇنيەسى ءۇشىن ورنى تولماس وكىنش اكەلدى.

جول الىپ تىرشىلىكتىڭ كوشىمەنەن،

ءبىر عۇمىر اياقتالدى وسىمەنەن.

اقىنىن اقىرعى رەت اتتاندىرىپ،

ارتىندا شۋلاپ قالدى-اۋ جەتىم ولەڭ.

حوش ايتىپ جارىق كۇنگە اقىرعى رەت،

سولدى ما كۇشى قايتقان باتىر بىلەك؟

بايلىققا، باق داۋلەتكە قىزىقپايتىن،

توقتادى سىرعا تولى اقىن جۇرەك.

جاقسى ولەڭ ۇمىتتىرماس نۇرتازانى،

(اقىنىن تۇسىنبەگەن جۇرت ازادى.)

جەتپىس جىل جىرجايساڭىن تالماي جۇزگەن،

قايرانداپ قالدى-اۋ قايران جىر سازانى.»- دەپ جۇرتتىڭ كوڭىلىن بوساتىپ، كوزدەرىنە جاس الدىرعان ەدى. ءبىز ءوستىپ ونەر دەپ ،ولەڭ دەپ تىنباي ەڭبەكتەنگەن اسىل ازاماتتى تويىمى جوق قارا جەر قۇشاعىنا تابىستادىق، ءبىراق ونىڭ ارتىندا ماعىنالى ءومىرىنىڭ ايعاعى بولىپ، ۇل-قىزدارى مەن ماڭگى ولمەيتىن ويلى دا وبىرازدى ءدامى ءتىل ۇيرەتىن «اق ءبيداي»اتتى جىر جيناعى قالدى. نۇراعانىڭ  ەكىنشى ءومىرى ەندى باستالادى دەپ سەنەمىن.

ءيا ، سۇيىكتى وقىرمان ەندى ءبىز كورنەكتى كومپوزيتور قاستەر سەيتقان ۇلى سازىن جازعان ەستىگەننىڭ قۇلاق قۇرىشىن قاندىرىپ، كوڭىلىن جەلپىندىرەتىن اسقاق ءان  نۇرتازا مۇستافا ۇلىنىڭ «اققابا»سىن بىرلىكتە وقىپ ساعىنشىمىزدى باسايىق .

تولقىنىڭنىڭ كۇن سۇيگەن،

اق تاماعىن اققابا.

قويناۋىڭ بارقۇت يگەن،

باق تابامىن اققابا.

شىرقاۋ الىس كوگىڭنەن،

قىران ۇشقان اققابا.

تاۋلارىڭنىڭ بەلىنەن،

ۇلار ۇشقان اققابا.

بەتكەيىڭدى قالىڭ مال ،

قايىستىرعان اققابا.

ويپاتىڭدى التىن ءدان،

مايىستىرعان اققابا.

ورمانىڭدى نۋ قالىڭ،

ارالايىن اققابا.

ەشبىر جەردى وزىڭە،

بالامايمىن اققابا.

التىن قابا اق مەكەن ،

اسۋ اسقان اق بوكەن.

اتا-بابام ءوزىڭدى،

قايتىپ ىزدەپ تاپتى ەكەن.

اققابا

ءسوزىن جازاعان: نۇتازا مۇستاپا ۇلى

اۋەنىن جازاعان: قاستەر سەيتقان ۇلى