وقىساڭ وي سالار اڭىگىمەلەر

شوجە مەكيەنگە:-ەندى جۇمىرتقا تۋعاندى قويىپ مەنى سىرتقا ويناتىپ كەلىڭىزشى-دەدى. مەكيەن:-بولمايدى مەن ءسوزسىز ءوز قىزىمەتىمدى تاباندىلىقپەن اتقارۋىم كەرەك. شوجە:-شەشە ءسىز قازىرگە دەيىن سونشالىق كوپ جۇمىرتقا تۋدىڭىز ەمەسپە. مەكيەن تەرەڭ تىنىستاپ الدىدا شوجەگە: -كۇنىنە ءبىر جۇمىرتقا تۋىپ وتىرساڭ جالاڭداعان پىشاقتان اۋلاق بولاسىڭ، ءبىر اي جۇمىرتقا تۋماساڭ قارا قازاندا قايناپ جاتاسىڭ-دەدى.

ءتۇيىن ءسوز: قۇن جاراتا العاندا عانا تابان تىرەپ تۇرا الاسىڭ، قۇن جاراتالماعان كەزىڭدە كەرەكتەن شىعاسىڭ، سەنىڭ بۇرىنعى قولعا كەلتىرگەن تابىستارىڭ قازىرگىڭە ۋاكىلدىك ەتە المايدى، سوندىقتان كۇن سايىن قۇلشىنا قىزمەت ىستەۋىمىز كەرەك.

جاڭ سان تاۋ اراسىنداعى تار سوقپاقتا اۆتوكولىك جۇرگىزىپ كەلە جاتتى، ول تابيعاتتىڭ كوركەم كورىنىستەرىنە تامسانا قاراپ كەلە جاتقاندا الدىننان قارسى كەلە جاتقان جۇك اۆتوكولىگىنىڭ تىزگىنشىسى كولىك تەرەزەسىنەن باسىن شىعارىپ وعان قاراپ: «دوڭىز» دەپ ايعايلادى، بۇل ءسوزدى ەستىگەن جاڭ سان وت الىپ قوپاعا ءتۇستى، ولدا تەرەزەدەن باسىن شىعارىپ قارسى كەلە جاتقا كولىك جۇرگىزۋشىسىنە: ناعىز «دوڭىز» ءوزىڭسىڭ دەپ سىبادى، ول اۋزىن جيىپ العانشا، جولدان ءوتىپ بارا جاتقان ءبىر توپ دوڭزدى سوعىپ وتە شىقتى.

ءتۇيىن ءسوز: ەلدىڭ ساعان دەگەن جاقسى نيەتىن قاتە تۇسىنبە، مۇنداي بولعاندا ءوزىڭ زيان شەگىپ قالماستان قارسى جاعىڭدى رەنجىتىپ الاسىڭ، ماسەلەنىڭ انىق-قانىعىنا جەتپەي تۇرىپ الدىمەن ءوز كوڭىل-كۇيىڭدى ورنىقتىرىپ ال، ماسەلەلەرگە مۇقيات باقىلاۋ جۇرگىز، سوندا ءارقانداي ىستە وكىنبەيتىن بولاسىڭ.

كۇيەۋى جۇمىستان ءتۇسىپ ۇيىنە كەلگەندە ايەلىنىڭ ۇلىن تاياقتاپ جاتقانىن كوردى، ءبىراق ولاردى ەلەمەدى، تىكە اس ۇيگە باردى، اس ۇيدەگى ۇستەلدە ءبىر قازان بۋى بۇرقىراعان شوشىرە تۇرعانىن كورىپ اۋزىنىڭ سىلەكەيى شۇبىردى، ول تولتىرا ءبىر كەسە قۇيىپ الدىدا تامسانا وتىرىپ سوعىپ الدى، ول تاماعىن ءىشىپ قوناق بولمەسىنە شىققاندا ايەلىنىڭ ۇلىن ءالى تاياقتاپ جاتقانىن كورىپ شىدامى تاۋسىلا: بالانى تاربيەلەگەندە زورلىقتى ءتاسىل قولدانۋعا مۇلدە بولمايدى، ماسەلەنى ءتۇسىندىرىپ كوبىرەك تاربيە بەرگەنىڭ دۇرىس بولادى-دەدى، داۋىسى قاتقىلداۋ شىعىپ، ايەلى: دامدەپ پىسىرىلعان ءبىر قازان شوشىرەگە مىنا جۇگىرمەك ءسيىپ كەتتى ەمەسپە، بۇعان اشۋلانباي قالاي ءتوزىپ تۇرامىن-دەدى، مۇنى ەستىگەن كۇيەۋى ايەلىنە: سەن دەمالا تۇر، سۇمپايىنى ەندى مەن تاياقتايىن-دەدى.

ءتۇيىن ءسوز: ناقىتىلى جاعدايدىڭ قاسىندا بولماعانسوڭ ءىستىڭ بايىبىنا بارا المايسىڭ، ەگەر ناقتىلى جاعدايدىڭ ىشىندە بولساڭ اشۋىڭدى تەجەي الۋىڭدا ەكىتالاي، سوندىقتان باسقالاردى كوزسىزدىكپەن جازعىرا بەرمە، ۇيتكەنى سەن تۋىلعان ىستىڭ جالپى بارىسىنان بەيحابارسىڭ.

قايىرشى جولدان ءوتىپ بارا جاتقان بىرەۋگە: ءسىز ماعان 100 يۋان ساداقا بەرىڭىز دەدى، جولدان وتىپ بارا جاتقان ادام:-مەندە تەك 80 يۋان عانا بار، قايىرشى:-وندا سەن ماعان 20 يۋانعا قارىزدار بولدىڭ كەلەسى جولى بەرەسىڭ دەدى.

ءتۇيىن ءسوز: كەيبىرەۋلەر باسقالاردى وزىنە قارىزدار سياقتى سەزىنەدى، ومىردەگى نەسىبەسىن ازىرقانادى، قومسىنادى، ارانى اشىلعانى سول باسقالارعا العىس ايتۋدى دا ەسىنەن شىعارىپ قويادى.

ءبىر تامشى قارا سيا ىستاكانداعى سۋعا تامىپ كەتسە سۋ بۇلعانىپ ىشۋگە كەلمەي قالادى، ەگەر تەڭىزگە تامىپ كەتسە تەڭىز سۋىنىڭ كوگىلدىر رەڭىنە ەشقانداي اسەر ەتە المايدى، بۇل نەلىكتەن؟ ۇيتكەنى ەكەۋىنىڭ دەڭگەيى ۇقسامايدى، پىسپاعان ءبيداي جەبەسى جوعارى قاراي قازديىپ تۇرادى، پىسقان ءبيداي جەبەسى باسىن تومەن سالبىراتىپ ەڭكەيىپ تۇرادى ۇيتكەنى ەكەۋىنىڭ قۇنى ۇقسامايدى.

ءتۇيىن ءسوز:باسقالارعا كەڭ بولۋ ول سەننىڭ دەڭگەيىڭدى بەينەلەيدى، كىشپەيىل بولۋ ول سەنىڭ ادامدىق قۇنىڭدى بەينەلەيدى، ەكەۋى بىرىگىپ ءبىر ادامنىڭ ساپاسىن بەلگىلەيدى.

ءبىر توپ التىن قازۋشىلار قۇمدى شولدە كەلە جاتتى. ولاردىڭ ادىمدارى اشىلماي قاتتى بۇرلىعىپ قينالدى، بۇلاردىڭ ىشىندە بىرەۋى كوڭىلدى تۇردە العا ىلگەرلەپ وتىردى، باسقالار ودان سەن قالايشا كوڭىلدىسىڭ؟- دەپ سۇراعاندا، ول كۇلىپ تۇرىپ: مەنىڭ كوتەرگەن جۇگىم سەندەردىڭ جۇكتەرىڭنەن جەڭىل-دەدى. 

ءتۇيىن ءسوز:كوڭىلدى بولۋ وتە قاراپايىم نارسە، تىرلىكتە ارانىڭدى ولەردەي اشپاي، قاناعاتشىل بولساڭ بولعانى.

ۇلكەن شىمىر قارا قۇلىپ قاقپادا قۇلىپتاۋلى تۇردى، ءبىر تەمىر تاياقشا قانشا جانتالاسىپ ابىگەرگە تۇسسەدە ونى اشا المادى، كىشكەنتاي كلت كەلدىدە ونى بىردەمدە اشىپ جىبەردى، بۇعان تاڭىرقاعان تەمىر تاياقشا: مەن قالايشا قانشالىق جىنىكسەمدە قۇلىپتى اشا المايمىن، ال سەن ەشقانداي كۇش جۇمساماي-اق بىردەمدە اشا قويدىڭ؟-دەپ سۇرادى. كلت تۇرىپ: مەن قۇلىپتىڭ كوڭىل-كۇيىن شىنايى تۇسىنەمىن دەدى.

ءتۇيىن ءسوز:ءار ءبىر ادامنىڭ كوڭىلى قاقپاداعى قۇلىپتاۋلى تۇرعان قارا قۇلىپقا ۇقسايدى، سەن قانشالىق جۋان تەمىر تاياقشامەن اشپاقشى بولساڭدا قۇر ارام تەر بولاسىڭ، سەندە باسقالارعا دەگەن سۇيىسپەنشىلىك بولىپ، بەينە كلت سياقتى ولاردىڭ كوڭىل-كۇيىنە بويلاي الساڭ باسقالاردى تۇسىنە الاسىڭ.

قارت سوپى جاس سوپىدان :ەگەر سەن الدىعا جۇرسەڭدە، ارتقا شەگىنسەڭدە ولىمگە كىرىپتار بولاتىن بولساڭ قايتەر ەدىڭ-دەپ سۇرادى. جاس سوپى: ەشقانداي ەكىلەنبەستەن: وندا مەن جان جولمەن ءوتىپ كەتەر ەدىم-دەدى.

ءتۇيىن ءسوز:ءتۇرلى قيىنشىلىقتارعا ۇشىراعاندا ماسەلەگە ۇقساماعان تۇرعىدان وي جۇگىرتە ءبىل، سوندا بارىپ كۇرە جولدىڭ قاسىندا جان جول بارىن اڭعارا الاسىڭ.