« ەگەر، ءتاڭىر ماعان 3 كۇندىك جارىق سيلاسا»نى وقىعاننان كەيىن 

ادامدار ىلعيدا ومىردە كەزدەسەتىن قيلى-قيلى تەڭسىزدىككە بولا تاعدىرعا ناليدى. ءساندى دە ءماندى وتكىزۋدى كىم ويلامايدى دەيسىز. مەن ۇنەمى ءوز ءومىرىمنىڭ نۇرعا تولى بولعانىنا شاتتانامىن. ۇيتكەنى، جارىق ماعان بۇل دۇنيەنى ءتىپتى دە انىق كورسەتتى. 

جارىق دۇنيە تۋرالى ءسوز بولعاندا، دۇنيەنى ءدۇر سىلكىندىرگەن ايگىلى جازۋشى ەلەنا حەللەر ويعا ورالادى. ونىڭ « ەگەر، ءتاڭىر ماعان 3 كۇندىك جارىق سيلاسا» اتتى شالقىمالار جيناعى ماعان ۇلكەن وي سالدى جانە مەنى ەرەكشە شابىتتاندىردى. بالكىم، ءدال مارك تۋەن ايتقانداي: « 19-عاسىردا ەكى حيكىمەتتى كىسى ءوتتى. ءبىرى ناپولەون، ەندى ءبىرى ەلەنا حەللەر ».

ەلەنا حەللەر 1880-جىلى ماۋسىمنىڭ 27-جۇلدىزى تۋعان. وسى ءبىر سۇيكىمدى قىز بالانىڭ ءبىر جارىم جاسىندا كورۋ، ەستۋ قابىلەتىنەن بۇكىلدەي ايىرىلىپ قالارىن ەشكىم دە ويلاماعان – دى. اقىرىندا سويلەۋ قابىلەتىنەن دە ايىرىلدى. تىرشىلىكتەگى كورۋ، ەستۋ، سويلەۋ قابىلەتىنەن بۇكىلدەي ايىرىلعان وسى قىز بالانىڭ بولاشاقتا اعىلشىن، فرانسۋز، نەمىس، لاتىن، گرەك ءتىل- جازۋىن بىردەي يگەرگەن، اتى الەمگە ايگىلى، زاڭعار جازۋشى، اعارتۋشى بولارىن ءسىرا، ەشكىم دە ويلاماعان شىعار- اۋ! 

ول وسىناۋ تاس قاراڭعى الەمنەن تىرشىلىك ساۋلەسىن تاپتى.  مەيىرىمدى قوس قولىن وسىناۋ دۇنيەگە سوزدى. ەلەنا حەللەر ءومىر بويى مەڭىرەۋ قاراڭعىلىقتا جاساعانىمەن، الايدا، ادامزاتقا نۇر- شۇعىلا باعىشتاعان ايەل زاتى ەدى. ول بۇكىل ومىرىندە 14كىتاپ جازعان. « ەگەر، ءتاڭىر ماعان 3 كۇندىك جارىق سيلاسا» دەگەن شالقىمالار جيناعى ونىڭ اۋىر ازاپتى ءارى داڭىققا بولەنگەن عۇمىرىن شىنايى بەينەلەگەن شىعارما. مەن بۇل كىتاپتى ءتۇن ورتاسىنا دەيىن قۇنىعا وقىپ ءبىتىردىم دە، شامدى ءوشىرىپ جاتىپ قالدىم. ۇيقىم كەلەر ەمەس. ەلەنا اپايدىڭ نازارىنداعى قاراڭعىلىق بالكىم، مىنا تاس قاراڭعى تۇننەن دە  ۇرەيلى سەزىلەرى داۋسىز شىعار. ءبىراق، جان دۇنيەسىنىڭ تەرەڭ تۇكپىرىندەگى ساۋلە وعان بۇكىل الەمدى شارلاۋعا جەتكىلىكتى ەكەندىگىن قالايشا مويىنداماسقا؟ 

وسىلايشا، 88 جىلدىڭ سان قيلى تاۋقىمەتىن باستان كەشكەن، 87 جىلدىق قاراڭعى قاپاس كۇندىز بەن ءتۇندى شىدامدىلىقپەن ارتقا تاستاعان ەلانا تەڭدەسسىز ۇلى ادام دەپ قارايمىن مەن ونىڭ وسىنداي قاجىماس قايسار جىگەرى، اسىل قاسيەتى مەنى تەرەڭ اسەرلەندىردى. 

مەن بۇرىن جارىق دۇنيە تۋرالى ەشتەڭەنى ويلاماۋشى ەدىم. ءبىراق، وسى كىتاپتى وقىعان سوڭ ءوزىمنىڭ زايا كەتىرگەن كەزدەرىم تالاي- تالاي سوقىر جاندارعا از كۇن جارىق سيلاۋعا جەتەر ەدى، ولارعا ءبىر ءسات بولسادا مىناۋ كورىكتى دۇنيەنى كورسەتۋگە جەتەر ەدى، - دەپ ويلادىم. مەن وتە وكىنەمىن. ويتكەنى، وسى كىتاپتى وقۋ ارقىلى ەلانا اپايدىڭ تاقىمەتتى كوپ تارتقان عۇمىرناماسىن ءوز كوزىممەن كورگەندەي بولدىم. ءبىر حيكىمەتتى پەندەنىڭ ومىرگە دەگەن قۇشتارلىعى مەن قۇلشىنىسىن، جارىق دۇنيەنى اڭساعان ارمانىن كورگەندەي بولدىم. ونىڭ جارىق دۇنيەگە جاريالاعان سايىسى، تاعدىردىڭ سان قيلى سىنىنا باس يمەگەن رۋحى، ونىڭ ادامدى تاڭ قالدىراتىن اڭگىمەلەرى مەنى تەرەڭ ويلاندىردى، ەرەكشە سەرگىتتى. 

ونىڭ جازعاندارىنان: « مەن ءپاني دۇنيەنىڭ بارلىعىن كورۋدى قانشاما اڭسادىم دەسەڭىزشى! ەگەر، سيپاۋ تۇيسىگىم ارقىلى وسىنشاما زور ءلاززاتقا بولەنۋىمدى ءوز كوزىممەن كورگەن بولسام قانداي تاماشا بولار ەدى. وكىنەرلىگى ەكى كوزى ساۋ كادۋەلگى ادامداردىڭ بۇل دۇنيەگە سونشاما سەلقوس قارايتىنى نەلىكتەن !؟ »-دەگەنى ەسىمدە قالىپتى. 

راس- اۋ، جاي ادامدار نەلىكتەن بۇلاي بولادى ەكەن. باقىت اتاۋلى باستان تايعان سوڭ عانا باعالى سەزىلەدى. باقىتقا بولەنگەن ادامدار قاشاندا باسىندا تۇرعان باقىتتىڭ قادىرىن سەزىنە بەرمەيدى. 

مەن 12 جىل جارىق دۇنيەنى كوردىم. ءدال قازىر كوڭىلىمدەگى ناعىز جارىقتى تاپقاندايمىن ...

حانزۋشادان اۋدارعان: قابىلجان كاسىلىڭقان ۇلى

شينجياڭ قابا اۋدانى ساربۇلاق قالاشىق شيپاحاناسى