حانزۋشادان اۋدارعان: قابىلجان كاسىلىڭقان ۇلى
قابىلجان كاسىلىڭقان ۇلى 1965- جىلى قابا اۋدانى ساربۇلاق اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن. 1990- جىلى ىلە مەدەتسينا مەكتەبىنىڭ جەرلىك اۋرۋلار كاسىبىن ءبىتىرىپ قابا اۋدانى ساربۇلاق اۋىلدىق شيپاحاناسىنىڭ جۇقپالى اۋرۋلاردان ساقتانۋ بولىمىنە قىزمەتكە ورنالاسقان. 1991- جىلدان 1993- جىلعا دەيىن جۇڭگو اۋىل - قىستاق شۋەيۋانىنان ەمدەۋ كاسىبىن حات ارقىلى وقىپ، جوعارى تەحنيكوم كۋالىگىن العان. قىزمەتكە شىققاننان كەيىن، كاسىپتىك بىلىمدەردى، حانزۋ ءتىلىن دە بەرىلە ۇيرەنىپ قىزمەتتەن سىرت ۋاقىتتارىنان پايدالانىپ، مەديتسينالىق عىلىمي ماقالالار اۋدارۋ جانە جازۋدان تىس، شاعىن اڭگىمەلەردى دە اۋدارۋمەن اينالىسىپ كەلەدى. ايتالىق، « راك ۆاكسيناسى »،« راك اۋرۋىنان ساقتانۋعا بولاما»،« بالالار پسيحولوگياسىنىڭ دامۋىنا ساي ولاردى دۇرىس تاربيەلەگەن ءجون »،«انا تارتۋى »،« كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ »،« سەنىمدىلىك» قاتارلى 30 دان استام عىلىمي ماقالالارى مەن اۋدارمالارى مەرزىمدى گازەت - جۋرنالداردا جارىق كورگەن. عىلىمي اتاعى: جاۋاپتى شيپاگەر .
اۆتوردىڭ قىزمەت ورىنى : قابا اۋدانى ساربۇلاق قالاشىق ەمحاناسى
تەلەفون: 18097523020
ءمور ءبولۋ
(سقاق اڭگىمە)
شۇي شۋلۋ
تالدى قىستاعىنىڭ قىستاق باسشىلىق القاسىندا مىناداي ءبىر حيكايا بولعان-دى. سول وقيعا قىستاق تۇرعىندار كوميتەتىندەگىلەردىڭ بولاشاعىن قۇردىمعا قۇلاتتى.
مۇنى بىرەۋلەر "باس پەن جاقتى ايىرۋ" دەپ سوقتى، زاتىندا بۇل"ءموردى ءبولۋ" تاكتيكاسى ەدى.
سول تۇستا مەن قىستاقتىڭ حاتشىسى بولاتىنمىن، بۇل جاعداي ماعان تايعا تاڭبا باسقانداي كوكەيىمدە كۇنى بۇگىنگە دەيىن سايراپ تۇر. اۋەلدەسەڭىز وسى حيكايانىڭ باس گەرويى ءوزىم بولاتىنمىن. قىستاق سەكراتارى ليۋ فامىليالى مەنىمەن اتا تەگىمىز ءبىر اعايىم - تىن. قىستاق مەڭگەرۋشىسى جاڭ اۋلەتىنەن، ورىنباسار مەڭگەرۋشى لي اۋلەتىنەن ەدى، بۇكىل قىستاقتىڭ ۇلكەندى- كىشىلى ىستەرى سول ۇشەۋىنىڭ ايتقانى بويىنشا ىڭعايىنا كەلىپ وتىراتىن-دى. مەن بولسام ولاردىڭ شابارمانى ىسپەتتى سەزىلەتىنمىن. قىستاقتىڭ تاڭباسى مەنىڭ قولىمدا بولعاندىقتان، بىرەۋ جۇمىس بىتىرمەكشى بولسا، تاڭبا باستىرۋ ءۇشىن مەنى ىزدەيتىن. بىردە ليۋ سەكراتار امانات - قارىز كوپەراتيۆىنەن جيىرما مىڭ يۋان قارىز الماقشى بولعاندا، قىستاق كەپىل بولۋى كەرەك بولىپ، كەپىلدىك حاتقا مەن تاڭبا باسىپ بەردىم. كەيىن ليۋ سەكراتار قارىزدى ۋاعىندا قايتارا المادى دا شالىعى قىستاققا ءتيىپ، امانات - قارىز كوپەراتيۆى قىستاقتىڭ اقشاسىن تارتىپ قالدى. بۇل ءىستى جاڭ مەڭگەرۋشى مەن لي مەڭگەرۋشى بىلگەن سوڭ مەنى جەردەن الىپ جەرگە سالىپ:
- جەكەنىڭ قارىز الۋ كەپىلدىك حاتىنا قىستاقتىڭ تاڭباسىن باسىپ، قىستاقتىڭ ەكونوميكاسىن كۇيرەتۋىڭە استە بولمايدى. - دەپ مەنى مىندەتىمنەن الىپ تاستاماقشى بولدى. كەيىن جابۋلى قازان جابۋلى كۇيىندە قالدى. مەن ورنىمدى ساقتاپ قالعانىممەن ەكى مەڭگەرۋشى ماعان قاتتى نارازى بوپ ءجۇردى. مەن وسى تىعىرىقتان قۇتىلۋعا امال- ايلا قاراستىردىم. ءبىر جولى جاڭ مەڭگەرۋشىنىڭ ۇلى نەكەلەنەتىن بولىپ، قالاشىققا نەكەگە تىزىمدەلۋگە بارعاندا، نەكەلەنۋ جاسىنا تولماعاندىقتان، نەكەلەنۋ ءراسىمياتىن ءبىتىرىپ بەرمەي قويادى. جاڭ مەڭگەرۋشى ماعان كەلىپ جالعان سپات جازدىرىپ الدى، ارتىنان ليۋ سەكراتار مەن لي مەڭگەرۋشى بۇل ءىستى ءبىلىپ، ماعان پرينسىپتە تۇرمادىڭ دەپ سوگىس ايتتى. ليۋ سەكراتاردا مەنى مىندەتىمنەن قالدىرماقشى بولدى. سول كۇنى كەشتە ليۋ سەكراتاردىڭ ۇيىنە بارىپ، ليۋ كوكە دەپ جالىنىپ جالپايىپ، زار يلەدىم.
- سۇمەلەك سول بۇدان بىلاي ءىس ءبىتىرىپ، تاڭبا باسقاندا اباي بولعانىڭ ءجون - دەپ، كۇلدى ليۋ سەكراتار.
- اعاي، الاڭسىز بولىڭىز، وعان امال ويلاپ قويعام دەدىم- مەن. سونىمەن ليۋ سەكراتار مەن جاڭ مەڭگەرۋشىنىڭ الدىنان ءوتتىم، ەندى لي مەڭگەرۋشى عانا قالدى، سەندەر باسشى اتى بولعانىمەن زاتىندا ۇقىق مەنىڭ قولىمدا دەپ كۇپيەمىن وزىمە- ءوزىم.
ءبىر كۇنى لي مەڭگەرۋشى بايلانىس ارقىلى 240 توننا حيميالىق تىڭايتقىش ساتىپ الماقشى بولىپ، قىستاق تۇرعىندار كوميتەتى اتىنان ماعان تانىستىرۋ جازدىرىپ الدى. بۇل ءىستى ليۋ سەكراتار مەن جاڭ مەڭگەرۋشى بىلگەن سوڭ، ماعان تاعى دا شۇقشيدى.
ءۇش باستىققا قاي قىلىعىم جاقپاي قالعانىن قايدان بىلەيىن. قىزمەت ىستەۋىم راسىندا قينعا ءتۇستى، ءبىر كۇنى ۇشەۋىنىڭ باسى قوسىلا قالعاندا:
-بۇل تاڭبانى مەن جاقسى ىستەتە المادىم، سوندىقتان، وسى ءموردى ۇشكە ءبولىپ، ۇشەۋىڭىزگە ءبىربولەكتەن بەرەيىن دە تاڭبا باساتىن كەزدە، ۇشەۋلەرىڭىزدى شاقىرىپ، ءۇش بولەك تاڭبانى بىرىكتىرىپ، ىستەتىپ بولعان سوڭ، ۇشەۋىڭىزگە قايتارىپ بەرەيىن وسىلاي بولعاندا ىستىكتە توستىكتە كۇيمەيدى، سىزدەردە الاڭسىز بولاسىزدار. - دەدىم. قالجىڭداپ، مىنا امالىڭ ءتاۋىر ەكەن دەپ، ۇشەۋى ماقۇلدىق بەردى.
-بۇل جۇگىرمەكتىڭ تاپپايتىنى بولساشى، مەنشە وسىلاي ىستەسەك بولاتىن سياقتى. – دەدى، ليۋ سەكراتار. قالعان ەكى باستىقتا ماقۇل بولا كەتتى.
-ءۇش باستىق ماقۇلداعان ەكەن، وسىلاي ىستەيىن. دەدىم دە پىشاقپەن تاڭبانى ۇشكە ءبولىپ، ۇشەۋىنە بىردەن بەردىم. مەنىڭ موينىمداعى جۇكتە جەڭىلدەدى.
"موردى ءبولۋ" ءادىسىمىز قىزمەتتە كوپتەگەن قولايسىزدىق تۋدىردى. ءار جولى تاڭبا باسۋعا تۋرا كەلگەندە ءۇش باستىقتى تابانىمنان تاۋسىلىپ ىزدەيمىن دە جۇرەمىن.ەگەر، بىرەۋى ۇيىندە جوق بولسا، جۇمىس بىتپەيدى. ءۇش بولەك تاڭبانى جىپپەن شاندىپ بايلاپ، ونان سوڭ قاعازعا باسامىن. باسىلعان تاڭبادان ءۇش قىزىل جولاق پايدا بولادى، بۇل جۇمىستىڭ اۋرەسىنەن قاتتى ىعىر بولدىم.
ءبىر جولى قىستاعىمىز قالاشىق ۇكىمەتكە جەر ءبولۋ ءوتىنىشىن جولدادى. بۇرىنعى ءادىسىم بويىنشا تاڭبانى باسىپ الىپ باردىم. ليۋ قالاشىق پارتكوم حاتشىسى وتىنىشكە باسىلعان تاڭبانى كورىپ:
-شياۋ ليۋ، مىنا تاڭبالارىڭا نە بولعان. - دەدى. مەن بولعان وقيعانى تولىعىمەن بايانداپ، - ءبولىپ باسقارۋ ءادىسى وتە تاماشا بولدى، ءبىراز اۋرەسى كوپ، ۇقىقتى تەجەۋگە پايدالى دەگەندى تولىقتاپ قويدىم. مۇنى ەستىگەن قالاشىقتىڭ حاتشىسى:
-اسقان سوراقىلىق، بارىپ تۇرعان باسسىزدىق! كىمنىڭ تاپقان امالى بۇل- دەپ، ۇستەلدى توپەشتەدى. مەن ءۇنسىز قالدىم. كوپ وتپەي تالدى قىستاعىنىڭ باسشىلىق القاسىنداعىلاردى قيداي سىپىردى دا جاڭا باسشىلىق القاسىن تىكتەدى. ولار جاڭا تاڭبا ويدىرىپ الدى.